Son dakika: Erdoğan Taliban için net açıklama: Ölçülü ileti verdiler ancak… Son dakika haberi: Afganistan başta olmak üzere birfazlaca hususta kıymetli açıklamalar yapan Erdoğan Türkiye’nin atacağı adımlarla ilgili de bilgiler verdi. Erdoğan’ın son dakika açıklamalarının içerisinde seçim barajının düşürülmesi, S-400’ler, 28 Şubat’ı gerçekleştiren darbeci generallerle ilgili ortaya atılan tezler da yer aldı. İşte tüm ayrıntılar
Erdoğan, “Türkiye olarak bizim kederimiz şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez” dedi. Erdoğan, palavra terörüyle gayret etmekte kararlı olduklarını belirterek, “Gerek klasik gerek yeni bağlantı mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler” dedi. Erdoğan, Bosna-Hersek ve Karadağ ziyareti daha sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlandırdı.
AFGANİSTAN…
“TALİBAN ÖLÇÜLÜ İLETİLER VERSE DE TEREDDÜTLERİMİZ VAR”
Soru: Afganistan’da güvenlik ve istikrarın sağlanmasında Türkiye’nin yeni kurulacak hükümete nasıl bir dayanağı olabilir? Bu minvalde Afganistan’ın güvenliğinin yalnızca Afgan halkı açısından değil, komşu ülkeleri açısından da son derece kıymetli olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin öncülüğünde Afganistan’ın komşuları olan Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın da dahil olduğu bir müddetç işletilebilir mi?
Şu anda çabucak hemen Afganistan’da bir hükümet kurulmadı ve ne üzere bir getirisi gdolayısü olacak aşikâr değil. Taliban’ın açıklamaları ölçülü ancak 20 yıl öncesinin açıklamalarıyla, şimdiki açıklamalar sanki örtüşüyor mu? Buna baktığımız vakit burada tabi tereddütler kelam konusu. Burada süreci şu anda bizim hassasiyetle izlememiz lazım. İşte bakın hiç umulmadık anda 200’e yakın insan öldü. Ölenlerin ortasında Taliban mensupları da var. Edinilen istihbarata nazaran büsbütün DEAŞ Horasan deniliyor. Biz burada süreci dikkatle takip etmeliyiz. Bir kez katiyetle Taliban’ın devlet olma yahut devlet yönetme noktasındaki duruşu nedir, bunu nazaranceğiz.
AFGANİSTAN’DAKİ “TÜRKİYE” VARLIĞI
Biz 20 yıldır Afganistan’a gerek altyapı gerek üstyapı ile ilgili olsun, her türlü takviyesi verdik. Fakat gel gör ki, örneğin Afganistan’ın kuzeyinde Taliban hayli önemli hasarlar verdi. örneğin şu anda kendisi de bir Türk olan Dostum tehdit altında olduğu için Afganistan’dan çıkmak zorunda kaldı. Artık bunlar tabi düşündürücü. Yarın öbür ne olur ne olmaz bunları bilemeyiz. Birebir biçimde Afganistan’ın komşusu durumunda olan ülkeler, Azerbaycan’dan başlamak suretiyle, burada Türkmenistan, öbür tarafta Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan daima birlikte Taliban’ın atacağı olumlu adımlara tahminen ortak olmak isterler.
GÖRÜŞMELERDEKİ SİNYALLER BİZİM İÇİN DEĞERLİ
Biz de bu noktada yardımcı olmak isteriz. Türkiye Cumhuriyeti’nin aşikâr bir birikimi var, belirli bir alt yapısı var. Bu birikim ve alt yapıyla yardımcı olmak isteriz. Fakat yardımcı olabilmek için de kapıların bir açılması lazım. Onun için de şu anda bizim istihbaratımızın Taliban muhataplarıyla görüşmeleri oluyor. Bunun haricinde güneyde birtakım ülkelerde bir ortaya gelmek suretiyle görüşmeler oluyor. Hepsinden öte işte artık Hekim Abdullah Abdullah ve Hamid Karzai oralarda bir ortaya geliyorlar. Onların verdiği sinyaller de bizim için fazlaca hayli kıymetli.
AFGAN HALKI BU YÜKÜ ÇEKEMEZ
Türkiye olarak bizim kederimiz şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez. Ortada 40 milyona yakın bir nüfus var. Devasa bir ülke var. Biz Afganistan’ın birliğine, birlikteliğine her türlü dayanağı vermeye hazırız. Kâfi ki Afganistan tarafınca da bu manada o yaklaşımı nazaranlim.
LİBYA GİBİSİ BİR MUAHEDE OLABİLİR Mİ?
Soru: Dün Türkiye’nin teknik heyet haricinde sivil ve askeri bütün ögelerini Afganistan’dan çektiğini söylemiş olduniz. Buraya Libya gibisi bir mutabakat ile dönme ihtimali var mı? Şimdiden bunu konuşmak erken mi? “Taliban’ın Kabil Havalimanı’nın işletilmesi noktasında bize teklifleri var. Bu bahiste çabucak hemen verilmiş bir sonucumız yok” dediniz. Hangi kaideler altında bunu kabul ederiz. Muahede sağlanırsa Somali gibisi bir işletme durumu mu olur? Türkiye Afganistan krizinde ne tıp bir rol oynayabilir?
Libya üzere bir muahede yapmak mümkün değil diyemem. Birebir cins bir muahedeyi yaparız. Kâfi ki tıpkı biçimde karşımızda bir muhatap bulalım. Şayet birebir biçimde bir muhatap karşımızda olursa niçin o denli bir muahede yapmayalım? Bizim kaygımız sorun çözmek.
“TALİBAN MUHATAP ALINMAMALI DİYENLER…”
Soru: Ancak Türkiye’de birtakım bölümlerin Taliban’ın muhatap alınmaması konusunda görüşleri var.
Bizi kimi kısımlar ilgilendirmez. Biz kendi irademize bakacağız. Biz ne düşünüyoruz, ne yapacağız ona bakarız. Türkiye’nin bu birtakım kısımlar söylemiş olduğiniz muhalefeti, anamuhalefeti hiç bir biçimde tahlil odaklı çalışmadı ki… Lakin biz tahlil odaklı çalışıyoruz. “Taliban’la birebir masaya oturulmasın!” diyorlar. Bir kere tıpkı masaya oturmadan hiç bir yerde siz bir tahlil üretemezsiniz. örneğin Dedik, “Biz neden üçüncü bir ülkeyi kalkıp da ortamıza sokalım? Erdoğan var, Erdoğan’ı davet edelim. Türkiye var, Türkiye’yi davet edelim. Onlarla biz bu işi yapalım” diye basın toplantısında açık açık söylemiş oldu. Ortada bu cins şeyler de var. Fakat bu bahiste Türkiye’nin muhalefeti, ana muhalefeti bu biçimde bir yaklaşımın içerisine girmedi, girmez. Ancak bizim bu noktada özgüvenimiz var. Özgüvenimizle birlikte şayet Türkiye’ye bu biçimde bir şey gelirse, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Değerlendirmelerimizi yaptıktan daha sonra da bu biçimde bir işe girmemiz gerekirse gireriz, girmememiz gerekirse girmeyiz. Biliyorsunuz birinci etapta biz Afganistan’dan çıkmayı düşünmedik. NATO tepesinde de bunları Biden ile konuştuk lakin Biden’a biz 3 tane teklif getirdik. Dedik ki, bir kez idari ve mali noktada bize dayanak olacaksınız. İki, diplomatik takviye vereceksiniz. Üç, lojistik takviye vereceksiniz. Şayet bunlar verilirse biz burada kalabiliriz. Havaalanı sorununda de Taliban ne diyor, “Güvenliği bize verin lakin işletmeyi siz alın.” Nasıl güvenliği size veririz? Güvenliği siz aldınız, daha sonrasında orada bir daha kan gövdeyi gdolayırse biz bunu dünyaya nasıl izah edeceğiz? Bu kolay bir iş değil. İşte bunlar konuşuldu, çabucak sonraki gün 200’e yakın kişi öldü.
TAHLİYELERİMİZİ MUVAFFAKİYETLE YAPTIK
Soru: Onlar da görmüştür tahminen efendim?
Belki… Ancak bütün bunların riski var. Biz artık evvelki gece prestijiyle elhamdülillah bütün oradaki takımımızı aldık; asker, sivil döndük. bu biçimdece Afganistan’dan takımımızı çıkarmış olduk.
BÜYÜKELÇİLİK BİNASI ÇALIŞACAK MI?
Soru: Büyükelçiliğimiz ne olacak, çalışmaya devam edebilecekler mi? Bir yer değişikliği olmuştu sanırım?
Büyükelçiliğimiz, biliyorsunuz iki haftadır çalışmalarını süreksiz olarak Kabil Havaalanında yürütüyordu. Evvelki gün bir daha kent merkezindeki büyükelçilik binamıza döndüler ve faaliyetlerine buradan devam ediyorlar. Şu anki planımız bu türlü diplomatik varlığımızın sürdürülmesi istikametinde. Planlarımızı güvenlik durumuyla ilgili gelişmelere bakılırsa daima güncelliyoruz. Tüm ihtimallere karşı gerekli alternatif planlarımızı hazır tutuyoruz. Çalışanımızın güvenliği önceliğimizdir.
AFGANİSTAN BAYANLARIN DURUMU
Soru: Ben Müslüman bayanlarla ilgili bir şey sorayım istiyorum. Müslüman hanımın eğitimi, siyasi ve toplumsal hayatta faal yer alması konusunda Türkiye örnek bir ülke. Biz Müslüman bayanlar deneyimlerimizi Afgan bayanlarla paylaşabilmemiz için nasıl bir yol önerirsiniz?
Afgan bayanlarıyla alakalı olarak, biz ülkemizdeki bayanları nasıl görüyorsak Afganistan’daki bayanların birebir hakları yaşaması noktasında elimizden gelen bütün uğraşla adımlarımızı atarız. Lakin takdir edersiniz ki, Afganistan’ın kaideleriyle Türkiye’nin kaidelerini birebir biçimde değerlendiremeyiz. Orada şu anda aşikâr bir müddetç var ve bu sürecin bir akıp gitmesi lazım ki sağlıklı bir ortam ortaya çıksın. Vakit zaman Afganistan’dan parlamentodan gelen bayan parlamenterler oldu. Onlarla da görüşürdüm. Onlar da kendi bayanlarının duruşunu anlattıkları vakit muhakkak bir ilerleme kaydettiklerini söylerlerdi. Örnek olarak da bizim bayanlarımızı gösterirlerdi. Artık burada da tabi Taliban’ın bayanlara bakışı bana nazaran 20 yıl öncesi üzere olmayacaktır. Onlar bu hususta da bir değişikliği kesinlikle nazaranceklerdir. Bunların bulunduğu yerde direnmelerinin de herbiçimde manası olmayacaktır. Ve bütün bu görüşmelerde, gelişmelerde, bir daha az evvel söylemiş olduğim üzere, bizden istedikleri bir takviye olması halinde biz her türlü takviyesi Afganistan’a veririz ki bu reformist bir yaklaşımdır. Bu reformist yaklaşımda da bir daha Afganistan bu biçimde bir talepte bulunursa biz bu talebi de yerine getiririz.
Soru: Türkiye, DEAŞ ile göğüs göğüse savaşan tek NATO ve Koalisyon ülkesi olarak Suriye ve Irak’ta 4000’den çok DEAŞ’lıyı etkisiz hale getirdi. Amerika Birleşik Devletleri’nin eski lideri Donald Trump son açıklamasında DEAŞ’ın Horasani kümesini değerlendirirken dedi ki: “Biliyorsunuz DEAŞ’ın yüzde 100’ünü devirdim.
Suriye’de, Irak’ta devirdik. Artık yeni bir DEAŞ var” Trump’ın bu açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Doğrusu ben bu açıklamayı hiç gerçek bulmuyorum. bu biçimde bir şey mutlaka kelam konusu değil. Yani Sayın Trump’la bizim ikili özel görüşmelerimiz de olmuştur lakin bir kez Amerika, DEAŞ’ı bitirmemiştir. DEAŞ’a karşı da hiç bu biçimde önemli ve kararlı bir uğraş vermemiştir. DEAŞ’a karşı dünyada kararlı gayret eden tek ülke vardır, o da Türkiye’dir. Bu çabayı biz ülkemizde verdik, veriyoruz, şu anda hala veriyoruz. Irak’ta verdik, veriyoruz. Suriye’de verdik veriyoruz. Sanki onlar dünyanın neresinde DEAŞ ile çaba vermişler? Şayet bunları bitirmiş olsalardı, Irak’takileri bitirirlerdi; Irak’ta bile halledemediler, bu uğraş şu anda hala devam ediyor. Temennim odur ki şu anda Biden idaresi Amerika’nın bıraktığı yerden, bu biçimde bir yaklaşımı devam ettirsin ve DEAŞ Horasan’ı halletsinler. Zira artık önümüzde artık DEAŞ Horasan diye bir şey çıktı. Onlarla bu çabayı sürdürelim. Biz de onlarla birlikte adım atarız.
Soru: Bosna Hersek’te BM’nin eski yüksek temsilcisi Valentin İnzko’nun Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarını cürüm sayan sonucu ile başlayan tansiyona karşın, Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu’nun üç üyesi, Zat-ı devletlerinin ziyareti vesilesiyle bir ortaya geldiler. Hem Sırp başkan Milorad Dodik’in birebir vakitte Hırvat önder Jelko Komşiç’in Türkiye’nin bölgede huzur ve barışın garantörü olduğu halindeki beyanları dikkate alındığında, ülkemizin Bosna’da bundan daha sonra üstleneceği rol ne olacaktır?
Az evvel de söz ettiğim üzere, Bosna’da şayet bu üçlü kendi içinde bir beraberlik sağlar ve “Biz Türkiye’ye bu biçimde bir bakılırsavi vermek istiyoruz, bizim işimize kimse karışmasın, yalnızca Türkiye burada bizim ismimize bir arabuluculuk yapsın” derlerse biz bu biçimde bu işe gireriz. Fakat Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurul üyelerinin bu sonucu vermesi lazım. Kendi içlerinde bu sonucu vermeleri bizim bu biçimde bir adımı atmamız için kafidir. Kendilerine söylemiş oldum aslına bakarsanız. “Eğer bu biçimde bir karar verecek olursanız, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Bir yerlerden talimat bekleyerek değil, siz üçlü olarak bu sonucu verin. daha sonrasında da sizin aldığınız karar üzerine, bu adımı iyisiyle atarız.” dedim.
28 ŞUBATÇI GENERALLER AFFEDİLECEK Mİ?
Soru: 28 Şubat davasında birtakım eski generallerin mahpus cezaları infaz ediliyor. Söylentiler oldu sizin affedebileceğinize yönelik, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yargı sonucunı verdi. Bu karar daha sonrasında bizim kapımızı çalan olmadı.
Soru: Cumhur İttifakı olarak “Yeni Anayasa” teklifinizi ortaya koymaya hazırlanıyorsunuz. Muhalefet partilerinden bu konuda beklentiniz var mı?
Muhalefet partilerinden rastgele bir beklentimiz yok. Zira biz aslına bakarsan rastgele bir adımı atmadan muhalefet partileri kapısını kapattı. CHP’si de İP’i de hepsi kapılarını kapattı. bu biçimde biz hangisine bu yaptığımız çalışmayı, taslağımızı takdim edeceğiz? Biz artık taslağımıza son halini verdikten daha sonra ben Cumhur İttifakı’nda Devlet Bey’e takdim edeceğim. Devlet Beyefendi de takımıyla gözden geçirecek, daha sonrasında çalışmaya devam edeceğiz.
PALAVRA TERÖRÜ
Soru: Sayın Cumhurbaşkanım siyasette en çok son periyotta yaptığınız açıklamalarda palavra terörüne hayli önemli manada tenkitlerde bulundunuz. Şu ifadeyi kullanmıştınız, “Türkiye CHP zihniyetine, palavra ve iftira zulmüne maruz kalmaktadır. Bu büyük bir sorun haline gelmiştir.” AK Parti’nin bir çalışması olduğunu biliyoruz, palavra terörüyle ilgili. Türkiye’de de Almanya ve Fransa’da olduğu üzere palavrası yayan politikler, gazeteciler ya da içerik sağlayıcılara önemli yatırımlar getirilmeli mi, bu palavra terörünü önleyebilir mi?
Ülkemiz, benim “yalan terörü” olarak söz ettiğim ataklara epeyce sık maruz kalıyor. FETÖ’sünden PKK’sına, terör örgütleri her mecrada türlü palavralarla ülkemizi maksat alıyorlar. Bakıyorsunuz CHP ve Bay Kemal başta olmak üzere muhalefet partileri de bu palavralara fazlaca teşne. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Dijital terör deseniz, o da daima iş başında. Bunlara karşı yasal düzenlemelerimiz olağan olarak oldu fakat epeyce daha kuvvetli adımlar atmamız kaçınılmaz. Palavra terörüyle çaba etmekte kararlıyız. Arkadaşlarımız Türkiye’deki datanın, Türkiye’de kalacağı, vatandaşlarımızın kişilik haklarını, datalarını koruyacak, gerek klasik gerek yeni irtibat mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Meclis açılır açılmaz bu husus Meclis’imizin gündemine getirilecektir. Bu husus ülkemiz için epeyce kıymetlidir, demokrasimiz için kıymetlidir. Hem ferdi hak ve özgürlükleri koruyacak, tıpkı vakitte milletimize, devletimize yönelecek sistematik dezenformasyon ve palavra terörüne karşı ulusal güvenliğimizi koruyacak bir yasal yerin ortaya konmasına katkı vereceğiz. Tabi yalnızca palavra olayı da değil. Twitter üzere toplumsal medya platformlarının burada yalnızca kuru kuruya bir ofis açmasını kast etmiyoruz. Gelecekler, burada çalışanıyla her şeyiyle bulunacaklar ve rastgele bir ihlal durumunda cezası da verildiği vakit bu cezaları da tahsil edilecek. Şu an prestijiyle bakıyorsunuz Twitter’ın, Facebook’un hiç birisinin rastgele bir yanlış iş yaptıkları vakit muhatap alınabilecek bir özellikleri yok. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler. Öbür dermanı yok bu işlerin.
SON DAKİKA “YÜZ YÜZE EĞİTİMDE SÜRECİNDE BUNLARA DİKKAT EDELİM”
Soru: 6 Eylül 2021 prestijiyle tüm kademelerde haftada 5 gün yüz yüze eğitime başlanıyor. Öğrenciler, yaklaşık 1,5 sene pandemi nedeni öne sürülerek yüz yüze eğitim ve öğretimden uzak kalmak zorunda kaldı. Öğrenciler, veliler ve öğretmenlere yeni eğitim ve öğretim periyodunda tavsiyeleriniz var mı?
Tabi çocuklarımızın hakikaten okuldan, öğretmenden bu kadar uzak kalmış olmaları onlarda da muhakkak bir rehaveti ister istemez meydana getirdi. Lakin artık 6’sından itibaren yeni süreç başlıyor. Ben inanıyorum ki bu yeni süreçte artık yavrularımız hem kitaplarına hem bilgisayarlarına kavuşacaklar. Tüm bunlarla birlikte tavsiyem şu, çocuklarımız mümkün olduğunca ellerindeki o cep telefonlarından uzak kalsınlar. Zira bu onlarda bağımlılık oluşturabiliyor. aslına bakarsanız uzmanlar da bunun problemine dikkat çekiyorlar, bundan uzak kalmalarını tavsiye ediyorlar.
VATANDAŞLARIMIZ BİLİME GÜVENSİN
Soru: Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen yerli aşı Turkovac’ın Faz-3 basamağı da uygulanmaya başladı. Faz-3 basamağının akabinde birinci aşımıza da kavuşacağımız tabir ediliyor. Birtakım vatandaşlarımızın çekinceleri var aşı olmakta tereddüt ediyorlar, tavsiyeleriniz neler efendim?
Benim tavsiyem tabi ki vatandaşımızın, halkımızın muhakkak aşı konusunda bilhassa hassasiyet göstermesi, aşı olması, olmayanlara da tavsiye etmesi, onların da aşı olmalarını sağlamasıdır. Zira biz aşıyı ne kadar yaygınlaştırırsak bu biçimde ben inanıyorum ki bir an evvel hadise sayısı da, vefat sayısı da azalacaktır. Bilim bunu söylüyor. Tabi yaklaşımımız aşıda zorlama olmaması, bunun gönüllülük aslına göre yapılmasıdır.
İKTİSAT BİLGİLERİ NEYİ GÖSTERİYOR?
Soru: Türkiye’de ekonomik datalar süratli toparlanmaya işaret ediyor. 2020’de müspet büyüyen sayılı ülkelerden olan Türkiye bu yılı yüksek büyümeyle kapatacak. Memleketler arası kuruluşlar da beklentilerini üst taraflı revize ediyor. Tam bu noktada IMF 650 milyar dolarlık bir özel çekim hakkı tahsis etti üye ülkelere. Bu kapsamda Türkiye’ye de 6,3 milyar dolarlık çekim hakkı tahsis edildi. Bu muhalefet tarafınca çarpıtarak güya bir stand-by muahedesi imzalanmış üzere lanse edilmeye çalışıldı. Muhalefetin bu husustaki tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ekonomik toparlanmayı gölgeleme gayesi mı taşıyor, muhalefetin bu hali ne dersiniz?
Muhalefetin aslına bakarsanız bütün işi bu… Bu, tüm üye ülkelerin kullanmasına açılmış bir kaynak. tıpkı vakitte rezerv ölçümüz Allah nasip ederse yıl sonu prestijiyle 115 milyar doları yakalayacak. Fazlası olacak, azı olmayacak. Tabi muhalefetin hesapları daha farklıydı, bunlar epeyce daha düşük sayılar planlıyorlardı, bunların hesapları tutmadı. Artık 115 milyar doların üzerine çıkacak olması bunlara keder oldu. Bu sıkıntı bunları geriyor. O denli de olsa bu biçimde de olsa inşallah biz 115 milyar doların üzerine bu biçimdece çıkmış olacağız. Öbür taraftan bu kadar afet yaşadık. Bu afetlere karşın biz kalkıp da “halimiz ne olacak” demiyoruz hamdolsun. Lakin bakıyorsun Bay Kemal hala saçmalıyor. Kalkıyor iki de bir “AFAD’a para vermeyin, yok şunu şuraya vermeyin, buraya bunu vermeyin.” diyor. Niçin rahatsız oluyorsun bundan? AFAD devletin bir kurumu. Buraya vatandaş gelip resmi olarak para veriyorsa bu seni niçin rahatsız ediyor? AFAD’a gelen paralar, konut üretiminden tut da altyapıya üstyapıya varıncaya kadar buralarda kullanılıyor. Şu an prestijiyle bizim bir kere çabucak hızla yapılmakta olan meskenlerimiz var. Bunları TOKİ olarak yapıyoruz ve yıl sonuna kadar da inşallah biz biryılda bu konutları yapacağız. Bunlar devam ediyor. AFAD’ın bir öteki özelliği daha var. Vatandaşın telef olmuş hayvanlarının yerine yenilerini kendilerine teslim ediyor. Arıları, kanatlı hayvanları vesaire çabucak teslim ediyor. Benim o vatandaşım bekleyemez ki… Vatandaşım bunlar anında kendisine geldiği vakit huzur buluyor ve devletine güveniyor, inanıyor. Bir taraftan da şu anda biroldukca yerde altyapı zahmetlerini süratli bir biçimde gideriyoruz. örneğin esnafımıza aşikâr oranda mali dayanaklar verildi. Birinci etapta 50 milyon takviye toplu olarak verildi. Valilerimiz tespitleri yaptılar, daha sonra da bunların hepsi valilerimiz tarafınca esnaflarımıza dağıtıldı. Ancak muhalefetteki bu hazımsızlık epeyce makus bir şey.
Erdoğan, “Türkiye olarak bizim kederimiz şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez” dedi. Erdoğan, palavra terörüyle gayret etmekte kararlı olduklarını belirterek, “Gerek klasik gerek yeni bağlantı mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler” dedi. Erdoğan, Bosna-Hersek ve Karadağ ziyareti daha sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlandırdı.
AFGANİSTAN…
“TALİBAN ÖLÇÜLÜ İLETİLER VERSE DE TEREDDÜTLERİMİZ VAR”
Soru: Afganistan’da güvenlik ve istikrarın sağlanmasında Türkiye’nin yeni kurulacak hükümete nasıl bir dayanağı olabilir? Bu minvalde Afganistan’ın güvenliğinin yalnızca Afgan halkı açısından değil, komşu ülkeleri açısından da son derece kıymetli olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin öncülüğünde Afganistan’ın komşuları olan Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın da dahil olduğu bir müddetç işletilebilir mi?
Şu anda çabucak hemen Afganistan’da bir hükümet kurulmadı ve ne üzere bir getirisi gdolayısü olacak aşikâr değil. Taliban’ın açıklamaları ölçülü ancak 20 yıl öncesinin açıklamalarıyla, şimdiki açıklamalar sanki örtüşüyor mu? Buna baktığımız vakit burada tabi tereddütler kelam konusu. Burada süreci şu anda bizim hassasiyetle izlememiz lazım. İşte bakın hiç umulmadık anda 200’e yakın insan öldü. Ölenlerin ortasında Taliban mensupları da var. Edinilen istihbarata nazaran büsbütün DEAŞ Horasan deniliyor. Biz burada süreci dikkatle takip etmeliyiz. Bir kez katiyetle Taliban’ın devlet olma yahut devlet yönetme noktasındaki duruşu nedir, bunu nazaranceğiz.
AFGANİSTAN’DAKİ “TÜRKİYE” VARLIĞI
Biz 20 yıldır Afganistan’a gerek altyapı gerek üstyapı ile ilgili olsun, her türlü takviyesi verdik. Fakat gel gör ki, örneğin Afganistan’ın kuzeyinde Taliban hayli önemli hasarlar verdi. örneğin şu anda kendisi de bir Türk olan Dostum tehdit altında olduğu için Afganistan’dan çıkmak zorunda kaldı. Artık bunlar tabi düşündürücü. Yarın öbür ne olur ne olmaz bunları bilemeyiz. Birebir biçimde Afganistan’ın komşusu durumunda olan ülkeler, Azerbaycan’dan başlamak suretiyle, burada Türkmenistan, öbür tarafta Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan daima birlikte Taliban’ın atacağı olumlu adımlara tahminen ortak olmak isterler.
GÖRÜŞMELERDEKİ SİNYALLER BİZİM İÇİN DEĞERLİ
Biz de bu noktada yardımcı olmak isteriz. Türkiye Cumhuriyeti’nin aşikâr bir birikimi var, belirli bir alt yapısı var. Bu birikim ve alt yapıyla yardımcı olmak isteriz. Fakat yardımcı olabilmek için de kapıların bir açılması lazım. Onun için de şu anda bizim istihbaratımızın Taliban muhataplarıyla görüşmeleri oluyor. Bunun haricinde güneyde birtakım ülkelerde bir ortaya gelmek suretiyle görüşmeler oluyor. Hepsinden öte işte artık Hekim Abdullah Abdullah ve Hamid Karzai oralarda bir ortaya geliyorlar. Onların verdiği sinyaller de bizim için fazlaca hayli kıymetli.
AFGAN HALKI BU YÜKÜ ÇEKEMEZ
Türkiye olarak bizim kederimiz şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez. Ortada 40 milyona yakın bir nüfus var. Devasa bir ülke var. Biz Afganistan’ın birliğine, birlikteliğine her türlü dayanağı vermeye hazırız. Kâfi ki Afganistan tarafınca da bu manada o yaklaşımı nazaranlim.
LİBYA GİBİSİ BİR MUAHEDE OLABİLİR Mİ?
Soru: Dün Türkiye’nin teknik heyet haricinde sivil ve askeri bütün ögelerini Afganistan’dan çektiğini söylemiş olduniz. Buraya Libya gibisi bir mutabakat ile dönme ihtimali var mı? Şimdiden bunu konuşmak erken mi? “Taliban’ın Kabil Havalimanı’nın işletilmesi noktasında bize teklifleri var. Bu bahiste çabucak hemen verilmiş bir sonucumız yok” dediniz. Hangi kaideler altında bunu kabul ederiz. Muahede sağlanırsa Somali gibisi bir işletme durumu mu olur? Türkiye Afganistan krizinde ne tıp bir rol oynayabilir?
Libya üzere bir muahede yapmak mümkün değil diyemem. Birebir cins bir muahedeyi yaparız. Kâfi ki tıpkı biçimde karşımızda bir muhatap bulalım. Şayet birebir biçimde bir muhatap karşımızda olursa niçin o denli bir muahede yapmayalım? Bizim kaygımız sorun çözmek.
“TALİBAN MUHATAP ALINMAMALI DİYENLER…”
Soru: Ancak Türkiye’de birtakım bölümlerin Taliban’ın muhatap alınmaması konusunda görüşleri var.
Bizi kimi kısımlar ilgilendirmez. Biz kendi irademize bakacağız. Biz ne düşünüyoruz, ne yapacağız ona bakarız. Türkiye’nin bu birtakım kısımlar söylemiş olduğiniz muhalefeti, anamuhalefeti hiç bir biçimde tahlil odaklı çalışmadı ki… Lakin biz tahlil odaklı çalışıyoruz. “Taliban’la birebir masaya oturulmasın!” diyorlar. Bir kere tıpkı masaya oturmadan hiç bir yerde siz bir tahlil üretemezsiniz. örneğin Dedik, “Biz neden üçüncü bir ülkeyi kalkıp da ortamıza sokalım? Erdoğan var, Erdoğan’ı davet edelim. Türkiye var, Türkiye’yi davet edelim. Onlarla biz bu işi yapalım” diye basın toplantısında açık açık söylemiş oldu. Ortada bu cins şeyler de var. Fakat bu bahiste Türkiye’nin muhalefeti, ana muhalefeti bu biçimde bir yaklaşımın içerisine girmedi, girmez. Ancak bizim bu noktada özgüvenimiz var. Özgüvenimizle birlikte şayet Türkiye’ye bu biçimde bir şey gelirse, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Değerlendirmelerimizi yaptıktan daha sonra da bu biçimde bir işe girmemiz gerekirse gireriz, girmememiz gerekirse girmeyiz. Biliyorsunuz birinci etapta biz Afganistan’dan çıkmayı düşünmedik. NATO tepesinde de bunları Biden ile konuştuk lakin Biden’a biz 3 tane teklif getirdik. Dedik ki, bir kez idari ve mali noktada bize dayanak olacaksınız. İki, diplomatik takviye vereceksiniz. Üç, lojistik takviye vereceksiniz. Şayet bunlar verilirse biz burada kalabiliriz. Havaalanı sorununda de Taliban ne diyor, “Güvenliği bize verin lakin işletmeyi siz alın.” Nasıl güvenliği size veririz? Güvenliği siz aldınız, daha sonrasında orada bir daha kan gövdeyi gdolayırse biz bunu dünyaya nasıl izah edeceğiz? Bu kolay bir iş değil. İşte bunlar konuşuldu, çabucak sonraki gün 200’e yakın kişi öldü.
TAHLİYELERİMİZİ MUVAFFAKİYETLE YAPTIK
Soru: Onlar da görmüştür tahminen efendim?
Belki… Ancak bütün bunların riski var. Biz artık evvelki gece prestijiyle elhamdülillah bütün oradaki takımımızı aldık; asker, sivil döndük. bu biçimdece Afganistan’dan takımımızı çıkarmış olduk.
BÜYÜKELÇİLİK BİNASI ÇALIŞACAK MI?
Soru: Büyükelçiliğimiz ne olacak, çalışmaya devam edebilecekler mi? Bir yer değişikliği olmuştu sanırım?
Büyükelçiliğimiz, biliyorsunuz iki haftadır çalışmalarını süreksiz olarak Kabil Havaalanında yürütüyordu. Evvelki gün bir daha kent merkezindeki büyükelçilik binamıza döndüler ve faaliyetlerine buradan devam ediyorlar. Şu anki planımız bu türlü diplomatik varlığımızın sürdürülmesi istikametinde. Planlarımızı güvenlik durumuyla ilgili gelişmelere bakılırsa daima güncelliyoruz. Tüm ihtimallere karşı gerekli alternatif planlarımızı hazır tutuyoruz. Çalışanımızın güvenliği önceliğimizdir.
AFGANİSTAN BAYANLARIN DURUMU
Soru: Ben Müslüman bayanlarla ilgili bir şey sorayım istiyorum. Müslüman hanımın eğitimi, siyasi ve toplumsal hayatta faal yer alması konusunda Türkiye örnek bir ülke. Biz Müslüman bayanlar deneyimlerimizi Afgan bayanlarla paylaşabilmemiz için nasıl bir yol önerirsiniz?
Afgan bayanlarıyla alakalı olarak, biz ülkemizdeki bayanları nasıl görüyorsak Afganistan’daki bayanların birebir hakları yaşaması noktasında elimizden gelen bütün uğraşla adımlarımızı atarız. Lakin takdir edersiniz ki, Afganistan’ın kaideleriyle Türkiye’nin kaidelerini birebir biçimde değerlendiremeyiz. Orada şu anda aşikâr bir müddetç var ve bu sürecin bir akıp gitmesi lazım ki sağlıklı bir ortam ortaya çıksın. Vakit zaman Afganistan’dan parlamentodan gelen bayan parlamenterler oldu. Onlarla da görüşürdüm. Onlar da kendi bayanlarının duruşunu anlattıkları vakit muhakkak bir ilerleme kaydettiklerini söylerlerdi. Örnek olarak da bizim bayanlarımızı gösterirlerdi. Artık burada da tabi Taliban’ın bayanlara bakışı bana nazaran 20 yıl öncesi üzere olmayacaktır. Onlar bu hususta da bir değişikliği kesinlikle nazaranceklerdir. Bunların bulunduğu yerde direnmelerinin de herbiçimde manası olmayacaktır. Ve bütün bu görüşmelerde, gelişmelerde, bir daha az evvel söylemiş olduğim üzere, bizden istedikleri bir takviye olması halinde biz her türlü takviyesi Afganistan’a veririz ki bu reformist bir yaklaşımdır. Bu reformist yaklaşımda da bir daha Afganistan bu biçimde bir talepte bulunursa biz bu talebi de yerine getiririz.
Soru: Türkiye, DEAŞ ile göğüs göğüse savaşan tek NATO ve Koalisyon ülkesi olarak Suriye ve Irak’ta 4000’den çok DEAŞ’lıyı etkisiz hale getirdi. Amerika Birleşik Devletleri’nin eski lideri Donald Trump son açıklamasında DEAŞ’ın Horasani kümesini değerlendirirken dedi ki: “Biliyorsunuz DEAŞ’ın yüzde 100’ünü devirdim.
Suriye’de, Irak’ta devirdik. Artık yeni bir DEAŞ var” Trump’ın bu açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Doğrusu ben bu açıklamayı hiç gerçek bulmuyorum. bu biçimde bir şey mutlaka kelam konusu değil. Yani Sayın Trump’la bizim ikili özel görüşmelerimiz de olmuştur lakin bir kez Amerika, DEAŞ’ı bitirmemiştir. DEAŞ’a karşı da hiç bu biçimde önemli ve kararlı bir uğraş vermemiştir. DEAŞ’a karşı dünyada kararlı gayret eden tek ülke vardır, o da Türkiye’dir. Bu çabayı biz ülkemizde verdik, veriyoruz, şu anda hala veriyoruz. Irak’ta verdik, veriyoruz. Suriye’de verdik veriyoruz. Sanki onlar dünyanın neresinde DEAŞ ile çaba vermişler? Şayet bunları bitirmiş olsalardı, Irak’takileri bitirirlerdi; Irak’ta bile halledemediler, bu uğraş şu anda hala devam ediyor. Temennim odur ki şu anda Biden idaresi Amerika’nın bıraktığı yerden, bu biçimde bir yaklaşımı devam ettirsin ve DEAŞ Horasan’ı halletsinler. Zira artık önümüzde artık DEAŞ Horasan diye bir şey çıktı. Onlarla bu çabayı sürdürelim. Biz de onlarla birlikte adım atarız.
Soru: Bosna Hersek’te BM’nin eski yüksek temsilcisi Valentin İnzko’nun Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarını cürüm sayan sonucu ile başlayan tansiyona karşın, Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu’nun üç üyesi, Zat-ı devletlerinin ziyareti vesilesiyle bir ortaya geldiler. Hem Sırp başkan Milorad Dodik’in birebir vakitte Hırvat önder Jelko Komşiç’in Türkiye’nin bölgede huzur ve barışın garantörü olduğu halindeki beyanları dikkate alındığında, ülkemizin Bosna’da bundan daha sonra üstleneceği rol ne olacaktır?
Az evvel de söz ettiğim üzere, Bosna’da şayet bu üçlü kendi içinde bir beraberlik sağlar ve “Biz Türkiye’ye bu biçimde bir bakılırsavi vermek istiyoruz, bizim işimize kimse karışmasın, yalnızca Türkiye burada bizim ismimize bir arabuluculuk yapsın” derlerse biz bu biçimde bu işe gireriz. Fakat Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurul üyelerinin bu sonucu vermesi lazım. Kendi içlerinde bu sonucu vermeleri bizim bu biçimde bir adımı atmamız için kafidir. Kendilerine söylemiş oldum aslına bakarsanız. “Eğer bu biçimde bir karar verecek olursanız, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Bir yerlerden talimat bekleyerek değil, siz üçlü olarak bu sonucu verin. daha sonrasında da sizin aldığınız karar üzerine, bu adımı iyisiyle atarız.” dedim.
28 ŞUBATÇI GENERALLER AFFEDİLECEK Mİ?
Soru: 28 Şubat davasında birtakım eski generallerin mahpus cezaları infaz ediliyor. Söylentiler oldu sizin affedebileceğinize yönelik, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yargı sonucunı verdi. Bu karar daha sonrasında bizim kapımızı çalan olmadı.
Soru: Cumhur İttifakı olarak “Yeni Anayasa” teklifinizi ortaya koymaya hazırlanıyorsunuz. Muhalefet partilerinden bu konuda beklentiniz var mı?
Muhalefet partilerinden rastgele bir beklentimiz yok. Zira biz aslına bakarsan rastgele bir adımı atmadan muhalefet partileri kapısını kapattı. CHP’si de İP’i de hepsi kapılarını kapattı. bu biçimde biz hangisine bu yaptığımız çalışmayı, taslağımızı takdim edeceğiz? Biz artık taslağımıza son halini verdikten daha sonra ben Cumhur İttifakı’nda Devlet Bey’e takdim edeceğim. Devlet Beyefendi de takımıyla gözden geçirecek, daha sonrasında çalışmaya devam edeceğiz.
PALAVRA TERÖRÜ
Soru: Sayın Cumhurbaşkanım siyasette en çok son periyotta yaptığınız açıklamalarda palavra terörüne hayli önemli manada tenkitlerde bulundunuz. Şu ifadeyi kullanmıştınız, “Türkiye CHP zihniyetine, palavra ve iftira zulmüne maruz kalmaktadır. Bu büyük bir sorun haline gelmiştir.” AK Parti’nin bir çalışması olduğunu biliyoruz, palavra terörüyle ilgili. Türkiye’de de Almanya ve Fransa’da olduğu üzere palavrası yayan politikler, gazeteciler ya da içerik sağlayıcılara önemli yatırımlar getirilmeli mi, bu palavra terörünü önleyebilir mi?
Ülkemiz, benim “yalan terörü” olarak söz ettiğim ataklara epeyce sık maruz kalıyor. FETÖ’sünden PKK’sına, terör örgütleri her mecrada türlü palavralarla ülkemizi maksat alıyorlar. Bakıyorsunuz CHP ve Bay Kemal başta olmak üzere muhalefet partileri de bu palavralara fazlaca teşne. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Dijital terör deseniz, o da daima iş başında. Bunlara karşı yasal düzenlemelerimiz olağan olarak oldu fakat epeyce daha kuvvetli adımlar atmamız kaçınılmaz. Palavra terörüyle çaba etmekte kararlıyız. Arkadaşlarımız Türkiye’deki datanın, Türkiye’de kalacağı, vatandaşlarımızın kişilik haklarını, datalarını koruyacak, gerek klasik gerek yeni irtibat mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Meclis açılır açılmaz bu husus Meclis’imizin gündemine getirilecektir. Bu husus ülkemiz için epeyce kıymetlidir, demokrasimiz için kıymetlidir. Hem ferdi hak ve özgürlükleri koruyacak, tıpkı vakitte milletimize, devletimize yönelecek sistematik dezenformasyon ve palavra terörüne karşı ulusal güvenliğimizi koruyacak bir yasal yerin ortaya konmasına katkı vereceğiz. Tabi yalnızca palavra olayı da değil. Twitter üzere toplumsal medya platformlarının burada yalnızca kuru kuruya bir ofis açmasını kast etmiyoruz. Gelecekler, burada çalışanıyla her şeyiyle bulunacaklar ve rastgele bir ihlal durumunda cezası da verildiği vakit bu cezaları da tahsil edilecek. Şu an prestijiyle bakıyorsunuz Twitter’ın, Facebook’un hiç birisinin rastgele bir yanlış iş yaptıkları vakit muhatap alınabilecek bir özellikleri yok. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler. Öbür dermanı yok bu işlerin.
SON DAKİKA “YÜZ YÜZE EĞİTİMDE SÜRECİNDE BUNLARA DİKKAT EDELİM”
Soru: 6 Eylül 2021 prestijiyle tüm kademelerde haftada 5 gün yüz yüze eğitime başlanıyor. Öğrenciler, yaklaşık 1,5 sene pandemi nedeni öne sürülerek yüz yüze eğitim ve öğretimden uzak kalmak zorunda kaldı. Öğrenciler, veliler ve öğretmenlere yeni eğitim ve öğretim periyodunda tavsiyeleriniz var mı?
Tabi çocuklarımızın hakikaten okuldan, öğretmenden bu kadar uzak kalmış olmaları onlarda da muhakkak bir rehaveti ister istemez meydana getirdi. Lakin artık 6’sından itibaren yeni süreç başlıyor. Ben inanıyorum ki bu yeni süreçte artık yavrularımız hem kitaplarına hem bilgisayarlarına kavuşacaklar. Tüm bunlarla birlikte tavsiyem şu, çocuklarımız mümkün olduğunca ellerindeki o cep telefonlarından uzak kalsınlar. Zira bu onlarda bağımlılık oluşturabiliyor. aslına bakarsanız uzmanlar da bunun problemine dikkat çekiyorlar, bundan uzak kalmalarını tavsiye ediyorlar.
VATANDAŞLARIMIZ BİLİME GÜVENSİN
Soru: Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen yerli aşı Turkovac’ın Faz-3 basamağı da uygulanmaya başladı. Faz-3 basamağının akabinde birinci aşımıza da kavuşacağımız tabir ediliyor. Birtakım vatandaşlarımızın çekinceleri var aşı olmakta tereddüt ediyorlar, tavsiyeleriniz neler efendim?
Benim tavsiyem tabi ki vatandaşımızın, halkımızın muhakkak aşı konusunda bilhassa hassasiyet göstermesi, aşı olması, olmayanlara da tavsiye etmesi, onların da aşı olmalarını sağlamasıdır. Zira biz aşıyı ne kadar yaygınlaştırırsak bu biçimde ben inanıyorum ki bir an evvel hadise sayısı da, vefat sayısı da azalacaktır. Bilim bunu söylüyor. Tabi yaklaşımımız aşıda zorlama olmaması, bunun gönüllülük aslına göre yapılmasıdır.
İKTİSAT BİLGİLERİ NEYİ GÖSTERİYOR?
Soru: Türkiye’de ekonomik datalar süratli toparlanmaya işaret ediyor. 2020’de müspet büyüyen sayılı ülkelerden olan Türkiye bu yılı yüksek büyümeyle kapatacak. Memleketler arası kuruluşlar da beklentilerini üst taraflı revize ediyor. Tam bu noktada IMF 650 milyar dolarlık bir özel çekim hakkı tahsis etti üye ülkelere. Bu kapsamda Türkiye’ye de 6,3 milyar dolarlık çekim hakkı tahsis edildi. Bu muhalefet tarafınca çarpıtarak güya bir stand-by muahedesi imzalanmış üzere lanse edilmeye çalışıldı. Muhalefetin bu husustaki tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ekonomik toparlanmayı gölgeleme gayesi mı taşıyor, muhalefetin bu hali ne dersiniz?
Muhalefetin aslına bakarsanız bütün işi bu… Bu, tüm üye ülkelerin kullanmasına açılmış bir kaynak. tıpkı vakitte rezerv ölçümüz Allah nasip ederse yıl sonu prestijiyle 115 milyar doları yakalayacak. Fazlası olacak, azı olmayacak. Tabi muhalefetin hesapları daha farklıydı, bunlar epeyce daha düşük sayılar planlıyorlardı, bunların hesapları tutmadı. Artık 115 milyar doların üzerine çıkacak olması bunlara keder oldu. Bu sıkıntı bunları geriyor. O denli de olsa bu biçimde de olsa inşallah biz 115 milyar doların üzerine bu biçimdece çıkmış olacağız. Öbür taraftan bu kadar afet yaşadık. Bu afetlere karşın biz kalkıp da “halimiz ne olacak” demiyoruz hamdolsun. Lakin bakıyorsun Bay Kemal hala saçmalıyor. Kalkıyor iki de bir “AFAD’a para vermeyin, yok şunu şuraya vermeyin, buraya bunu vermeyin.” diyor. Niçin rahatsız oluyorsun bundan? AFAD devletin bir kurumu. Buraya vatandaş gelip resmi olarak para veriyorsa bu seni niçin rahatsız ediyor? AFAD’a gelen paralar, konut üretiminden tut da altyapıya üstyapıya varıncaya kadar buralarda kullanılıyor. Şu an prestijiyle bizim bir kere çabucak hızla yapılmakta olan meskenlerimiz var. Bunları TOKİ olarak yapıyoruz ve yıl sonuna kadar da inşallah biz biryılda bu konutları yapacağız. Bunlar devam ediyor. AFAD’ın bir öteki özelliği daha var. Vatandaşın telef olmuş hayvanlarının yerine yenilerini kendilerine teslim ediyor. Arıları, kanatlı hayvanları vesaire çabucak teslim ediyor. Benim o vatandaşım bekleyemez ki… Vatandaşım bunlar anında kendisine geldiği vakit huzur buluyor ve devletine güveniyor, inanıyor. Bir taraftan da şu anda biroldukca yerde altyapı zahmetlerini süratli bir biçimde gideriyoruz. örneğin esnafımıza aşikâr oranda mali dayanaklar verildi. Birinci etapta 50 milyon takviye toplu olarak verildi. Valilerimiz tespitleri yaptılar, daha sonra da bunların hepsi valilerimiz tarafınca esnaflarımıza dağıtıldı. Ancak muhalefetteki bu hazımsızlık epeyce makus bir şey.