Son dakika: Erdoğan fazlaca net Afganistan iletisi: Taliban ölçülü ileti verdi lakin… Son dakika haberi: Afganistan başta olmak üzere biroldukça mevzuda kıymetli açıklamalar yapan Erdoğan Türkiye’nin atacağı adımlarla ilgili de bilgiler verdi. Erdoğan’ın son dakika açıklamalarının içerisinde seçim barajının düşürülmesi, S-400’ler, 28 Şubat’ı gerçekleştiren darbeci generallerle ilgili ortaya atılan savlar da yer aldı. İşte tüm ayrıntılar
Erdoğan, “Türkiye olarak bizim kaygımız şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez” dedi. Erdoğan, palavra terörüyle uğraş etmekte kararlı olduklarını belirterek, “Gerek klasik gerek yeni bağlantı mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler” dedi. Erdoğan, Bosna-Hersek ve Karadağ ziyareti daha sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlandırdı.
AFGANİSTAN…
“TALİBAN ÖLÇÜLÜ BİLDİRİLER VERSE DE TEREDDÜTLERİMİZ VAR”
Soru: Afganistan’da güvenlik ve istikrarın sağlanmasında Türkiye’nin yeni kurulacak hükümete nasıl bir takviyesi olabilir? Bu minvalde Afganistan’ın güvenliğinin yalnızca Afgan halkı açısından değil, komşu ülkeleri açısından da son derece değerli olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin öncülüğünde Afganistan’ın komşuları olan Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın da dahil olduğu bir müddetç işletilebilir mi?
Şu anda çabucak hemen Afganistan’da bir hükümet kurulmadı ve ne üzere bir getirisi gdolayısü olacak muhakkak değil. Taliban’ın açıklamaları ölçülü lakin 20 yıl öncesinin açıklamalarıyla, şimdiki açıklamalar sanki örtüşüyor mu? Buna baktığımız vakit burada tabi tereddütler kelam konusu. Burada süreci şu anda bizim hassasiyetle izlememiz lazım. İşte bakın hiç umulmadık anda 200’e yakın insan öldü. Ölenlerin ortasında Taliban mensupları da var. Edinilen istihbarata nazaran büsbütün DEAŞ Horasan deniliyor. Biz burada süreci dikkatle takip etmeliyiz. Bir kere mutlaka Taliban’ın devlet olma yahut devlet yönetme noktasındaki duruşu nedir, bunu nazaranceğiz.
AFGANİSTAN’DAKİ “TÜRKİYE” VARLIĞI
Biz 20 yıldır Afganistan’a gerek altyapı gerek üstyapı ile ilgili olsun, her türlü takviyesi verdik. Lakin gel gör ki, örneğin Afganistan’ın kuzeyinde Taliban epeyce önemli hasarlar verdi. örneğin şu anda kendisi de bir Türk olan Dostum tehdit altında olduğu için Afganistan’dan çıkmak zorunda kaldı. Artık bunlar tabi düşündürücü. Yarın öteki ne olur ne olmaz bunları bilemeyiz. Tıpkı biçimde Afganistan’ın komşusu durumunda olan ülkeler, Azerbaycan’dan başlamak suretiyle, burada Türkmenistan, öbür tarafta Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan daima bir arada Taliban’ın atacağı olumlu adımlara tahminen ortak olmak isterler.
GÖRÜŞMELERDEKİ SİNYALLER BİZİM İÇİN DEĞERLİ
Biz de bu noktada yardımcı olmak isteriz. Türkiye Cumhuriyeti’nin muhakkak bir birikimi var, muhakkak bir alt yapısı var. Bu birikim ve alt yapıyla yardımcı olmak isteriz. Ancak yardımcı olabilmek için de kapıların bir açılması lazım. Onun için de şu anda bizim istihbaratımızın Taliban muhataplarıyla görüşmeleri oluyor. Bunun haricinde güneyde birtakım ülkelerde bir ortaya gelmek suretiyle görüşmeler oluyor. Hepsinden öte işte artık Tabip Abdullah Abdullah ve Hamid Karzai oralarda bir ortaya geliyorlar. Onların verdiği sinyaller de bizim için fazlaca hayli değerli.
AFGAN HALKI BU YÜKÜ ÇEKEMEZ
Türkiye olarak bizim kaygımız şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez. Ortada 40 milyona yakın bir nüfus var. Devasa bir ülke var. Biz Afganistan’ın birliğine, birlikteliğine her türlü dayanağı vermeye hazırız. Kâfi ki Afganistan tarafınca da bu manada o yaklaşımı bakılırsalim.
LİBYA GİBİSİ BİR MUTABAKAT OLABİLİR Mİ?
Soru: Dün Türkiye’nin teknik heyet haricinde sivil ve askeri bütün ögelerini Afganistan’dan çektiğini söylemiş olduniz. Buraya Libya gibisi bir mutabakat ile dönme ihtimali var mı? Şimdiden bunu konuşmak erken mi? “Taliban’ın Kabil Havalimanı’nın işletilmesi noktasında bize teklifleri var. Bu bahiste çabucak hemen verilmiş bir sonucumız yok” dediniz. Hangi koşullar altında bunu kabul ederiz. Muahede sağlanırsa Somali gibisi bir işletme durumu mu olur? Türkiye Afganistan krizinde ne tıp bir rol oynayabilir?
Libya üzere bir mutabakat yapmak mümkün değil diyemem. Tıpkı çeşit bir muahedeyi yaparız. Kâfi ki tıpkı biçimde karşımızda bir muhatap bulalım. Şayet tıpkı biçimde bir muhatap karşımızda olursa niçin o denli bir muahede yapmayalım? Bizim sıkıntımız sorun çözmek.
“TALİBAN MUHATAP ALINMAMALI DİYENLER…”
Soru: Lakin Türkiye’de kimi kesitlerin Taliban’ın muhatap alınmaması konusunda görüşleri var.
Bizi kimi kısımlar ilgilendirmez. Biz kendi irademize bakacağız. Biz ne düşünüyoruz, ne yapacağız ona bakarız. Türkiye’nin bu kimi bölümler söylemiş olduğiniz muhalefeti, anamuhalefeti hiç bir biçimde tahlil odaklı çalışmadı ki… Lakin biz tahlil odaklı çalışıyoruz. “Taliban’la tıpkı masaya oturulmasın!” diyorlar. Bir kere tıpkı masaya oturmadan hiç bir yerde siz bir tahlil üretemezsiniz. örneğin Dedik, “Biz neden üçüncü bir ülkeyi kalkıp da ortamıza sokalım? Erdoğan var, Erdoğan’ı davet edelim. Türkiye var, Türkiye’yi davet edelim. Onlarla biz bu işi yapalım” diye basın toplantısında açık açık söylemiş oldu. Ortada bu tıp şeyler de var. Ancak bu hususta Türkiye’nin muhalefeti, ana muhalefeti bu biçimde bir yaklaşımın içerisine girmedi, girmez. Fakat bizim bu noktada özgüvenimiz var. Özgüvenimizle birlikte şayet Türkiye’ye bu biçimde bir şey gelirse, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Değerlendirmelerimizi yaptıktan daha sonra da bu biçimde bir işe girmemiz gerekirse gireriz, girmememiz gerekirse girmeyiz. Biliyorsunuz birinci etapta biz Afganistan’dan çıkmayı düşünmedik. NATO tepesinde de bunları Biden ile konuştuk ancak Biden’a biz 3 tane teklif getirdik. Dedik ki, bir kez idari ve mali noktada bize dayanak olacaksınız. İki, diplomatik dayanak vereceksiniz. Üç, lojistik dayanak vereceksiniz. Şayet bunlar verilirse biz burada kalabiliriz. Havaalanı sıkıntısında de Taliban ne diyor, “Güvenliği bize verin ancak işletmeyi siz alın.” Nasıl güvenliği size veririz? Güvenliği siz aldınız, daha sonrasında orada bir daha kan gövdeyi gdolayırse biz bunu dünyaya nasıl izah edeceğiz? Bu kolay bir iş değil. İşte bunlar konuşuldu, çabucak sonraki gün 200’e yakın kişi öldü.
TAHLİYELERİMİZİ MUVAFFAKİYETLE YAPTIK
Soru: Onlar da görmüştür tahminen efendim?
Belki… Ancak bütün bunların riski var. Biz artık evvelki gece prestijiyle elhamdülillah bütün oradaki takımımızı aldık; asker, sivil döndük. bu biçimdece Afganistan’dan grubumuzu çıkarmış olduk.
BÜYÜKELÇİLİK BİNASI ÇALIŞACAK MI?
Soru: Büyükelçiliğimiz ne olacak, çalışmaya devam edebilecekler mi? Bir yer değişikliği olmuştu sanırım?
Büyükelçiliğimiz, biliyorsunuz iki haftadır çalışmalarını süreksiz olarak Kabil Havaalanında yürütüyordu. Evvelki gün bir daha kent merkezindeki büyükelçilik binamıza döndüler ve faaliyetlerine buradan devam ediyorlar. Şu anki planımız bu türlü diplomatik varlığımızın sürdürülmesi istikametinde. Planlarımızı güvenlik durumuyla ilgili gelişmelere göre daima güncelliyoruz. Tüm ihtimallere karşı gerekli alternatif planlarımızı hazır tutuyoruz. Çalışanımızın güvenliği önceliğimizdir.
AFGANİSTAN BAYANLARIN DURUMU
Soru: Ben Müslüman bayanlarla ilgili bir şey sorayım istiyorum. Müslüman bayanın eğitimi, siyasi ve toplumsal hayatta etkin yer alması konusunda Türkiye örnek bir ülke. Biz Müslüman bayanlar deneyimlerimizi Afgan bayanlarla paylaşabilmemiz için nasıl bir yol önerirsiniz?
Afgan bayanlarıyla alakalı olarak, biz ülkemizdeki bayanları nasıl görüyorsak Afganistan’daki bayanların tıpkı hakları yaşaması noktasında elimizden gelen bütün çabayla adımlarımızı atarız. Fakat takdir edersiniz ki, Afganistan’ın koşullarıyla Türkiye’nin kurallarını tıpkı biçimde değerlendiremeyiz. Orada şu anda aşikâr bir müddetç var ve bu sürecin bir akıp gitmesi lazım ki sağlıklı bir ortam ortaya çıksın. Vakit zaman Afganistan’dan parlamentodan gelen bayan parlamenterler oldu. Onlarla da görüşürdüm. Onlar da kendi bayanlarının duruşunu anlattıkları vakit muhakkak bir ilerleme kaydettiklerini söylerlerdi. Örnek olarak da bizim bayanlarımızı gösterirlerdi. Artık burada da tabi Taliban’ın bayanlara bakışı bana nazaran 20 yıl öncesi üzere olmayacaktır. Onlar bu bahiste da bir değişikliği kesinlikle bakılırsaceklerdir. Bunların bulunduğu yerde direnmelerinin de herbiçimde manası olmayacaktır. Ve bütün bu görüşmelerde, gelişmelerde, bir daha az evvel söylemiş olduğim üzere, bizden istedikleri bir takviye olması halinde biz her türlü dayanağı Afganistan’a veririz ki bu reformist bir yaklaşımdır. Bu reformist yaklaşımda da bir daha Afganistan bu biçimde bir talepte bulunursa biz bu talebi de yerine getiririz.
Soru: Türkiye, DEAŞ ile göğüs göğüse savaşan tek NATO ve Koalisyon ülkesi olarak Suriye ve Irak’ta 4000’den çok DEAŞ’lıyı etkisiz hale getirdi. Amerika Birleşik Devletleri’nin eski lideri Donald Trump son açıklamasında DEAŞ’ın Horasani kümesini değerlendirirken dedi ki: “Biliyorsunuz DEAŞ’ın yüzde 100’ünü devirdim.
Suriye’de, Irak’ta devirdik. Artık yeni bir DEAŞ var” Trump’ın bu açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Doğrusu ben bu açıklamayı hiç hakikat bulmuyorum. bu biçimde bir şey katiyetle kelam konusu değil. Yani Sayın Trump’la bizim ikili özel görüşmelerimiz de olmuştur fakat bir kez Amerika, DEAŞ’ı bitirmemiştir. DEAŞ’a karşı da hiç bu biçimde önemli ve kararlı bir çaba vermemiştir. DEAŞ’a karşı dünyada kararlı gayret eden tek ülke vardır, o da Türkiye’dir. Bu çabayı biz ülkemizde verdik, veriyoruz, şu anda hala veriyoruz. Irak’ta verdik, veriyoruz. Suriye’de verdik veriyoruz. Sanki onlar dünyanın neresinde DEAŞ ile gayret vermişler? Şayet bunları bitirmiş olsalardı, Irak’takileri bitirirlerdi; Irak’ta bile halledemediler, bu gayret şu anda hala devam ediyor. Temennim odur ki şu anda Biden idaresi Amerika’nın bıraktığı yerden, bu biçimde bir yaklaşımı devam ettirsin ve DEAŞ Horasan’ı halletsinler. Zira artık önümüzde artık DEAŞ Horasan diye bir şey çıktı. Onlarla bu çabayı sürdürelim. Biz de onlarla birlikte adım atarız.
Soru: Bosna Hersek’te BM’nin eski yüksek temsilcisi Valentin İnzko’nun Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarını hata sayan sonucu ile başlayan tansiyona karşın, Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu’nun üç üyesi, Zat-ı devletlerinin ziyareti vesilesiyle bir ortaya geldiler. Hem Sırp önder Milorad Dodik’in tıpkı vakitte Hırvat başkan Jelko Komşiç’in Türkiye’nin bölgede huzur ve barışın garantörü olduğu formundaki beyanları dikkate alındığında, ülkemizin Bosna’da bundan daha sonra üstleneceği rol ne olacaktır?
Az evvel de tabir ettiğim üzere, Bosna’da şayet bu üçlü kendi içinde bir beraberlik sağlar ve “Biz Türkiye’ye bu biçimde bir bakılırsavi vermek istiyoruz, bizim işimize kimse karışmasın, yalnızca Türkiye burada bizim ismimize bir arabuluculuk yapsın” derlerse biz bu biçimde bu işe gireriz. Fakat Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurul üyelerinin bu sonucu vermesi lazım. Kendi içlerinde bu sonucu vermeleri bizim bu biçimde bir adımı atmamız için kafidir. Kendilerine söylemiş oldum esasen. “Eğer bu biçimde bir karar verecek olursanız, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Bir yerlerden talimat bekleyerek değil, siz üçlü olarak bu sonucu verin. daha sonrasında da sizin aldığınız karar üzerine, bu adımı iyisiyle atarız.” dedim.
28 ŞUBATÇI GENERALLER AFFEDİLECEK Mİ?
Soru: 28 Şubat davasında birtakım eski generallerin mahpus cezaları infaz ediliyor. Söylentiler oldu sizin affedebileceğinize yönelik, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yargı sonucunı verdi. Bu karar daha sonrasında bizim kapımızı çalan olmadı.
Soru: Cumhur İttifakı olarak “Yeni Anayasa” teklifinizi ortaya koymaya hazırlanıyorsunuz. Muhalefet partilerinden bu konuda beklentiniz var mı?
Muhalefet partilerinden rastgele bir beklentimiz yok. Zira biz aslına bakarsanız rastgele bir adımı atmadan muhalefet partileri kapısını kapattı. CHP’si de İP’i de hepsi kapılarını kapattı. bu biçimde biz hangisine bu yaptığımız çalışmayı, taslağımızı takdim edeceğiz? Biz artık taslağımıza son halini verdikten daha sonra ben Cumhur İttifakı’nda Devlet Bey’e takdim edeceğim. Devlet Beyefendi de takımıyla gözden geçirecek, daha sonrasında çalışmaya devam edeceğiz.
PALAVRA TERÖRÜ
Soru: Sayın Cumhurbaşkanım siyasette en çok son periyotta yaptığınız açıklamalarda palavra terörüne hayli önemli manada tenkitlerde bulundunuz. Şu ifadeyi kullanmıştınız, “Türkiye CHP zihniyetine, palavra ve iftira zulmüne maruz kalmaktadır. Bu büyük bir sorun haline gelmiştir.” AK Parti’nin bir çalışması olduğunu biliyoruz, palavra terörüyle ilgili. Türkiye’de de Almanya ve Fransa’da olduğu üzere palavrası yayan politikler, gazeteciler ya da içerik sağlayıcılara önemli yatırımlar getirilmeli mi, bu palavra terörünü önleyebilir mi?
Ülkemiz, benim “yalan terörü” olarak tabir ettiğim ataklara epeyce sık maruz kalıyor. FETÖ’sünden PKK’sına, terör örgütleri her mecrada türlü palavralarla ülkemizi maksat alıyorlar. Bakıyorsunuz CHP ve Bay Kemal başta olmak üzere muhalefet partileri de bu palavralara hayli teşne. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Dijital terör deseniz, o da daima iş başında. Bunlara karşı yasal düzenlemelerimiz olağan olarak oldu ancak epey daha kuvvetli adımlar atmamız kaçınılmaz. Palavra terörüyle uğraş etmekte kararlıyız. Arkadaşlarımız Türkiye’deki datanın, Türkiye’de kalacağı, vatandaşlarımızın kişilik haklarını, datalarını koruyacak, gerek klasik gerek yeni irtibat mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Meclis açılır açılmaz bu mevzu Meclis’imizin gündemine getirilecektir. Bu mevzu ülkemiz için epey değerlidir, demokrasimiz için kıymetlidir. Hem ferdî hak ve özgürlükleri koruyacak, birebir vakitte milletimize, devletimize yönelecek sistematik dezenformasyon ve palavra terörüne karşı ulusal güvenliğimizi koruyacak bir yasal tabanın ortaya konmasına katkı vereceğiz. Tabi yalnızca palavra olayı da değil. Twitter üzere toplumsal medya platformlarının burada yalnızca kuru kuruya bir ofis açmasını kast etmiyoruz. Gelecekler, burada işçisiyle her şeyiyle bulunacaklar ve rastgele bir ihlal durumunda cezası da verildiği vakit bu cezaları da tahsil edilecek. Şu an prestijiyle bakıyorsunuz Twitter’ın, Facebook’un hiç birisinin rastgele bir yanlış iş yaptıkları vakit muhatap alınabilecek bir özellikleri yok. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler. Diğer devası yok bu işlerin.
SON DAKİKA “YÜZ YÜZE EĞİTİMDE SÜRECİNDE BUNLARA DİKKAT EDELİM”
Soru: 6 Eylül 2021 prestijiyle tüm kademelerde haftada 5 gün yüz yüze eğitime başlanıyor. Öğrenciler, yaklaşık 1,5 sene pandemi sebebi öne sürülerek yüz yüze eğitim ve öğretimden uzak kalmak zorunda kaldı. Öğrenciler, veliler ve öğretmenlere yeni eğitim ve öğretim periyodunda tavsiyeleriniz var mı?
Tabi çocuklarımızın sahiden okuldan, öğretmenden bu kadar uzak kalmış olmaları onlarda da belirli bir rehaveti ister istemez meydana getirdi. Ancak artık 6’sından itibaren yeni süreç başlıyor. Ben inanıyorum ki bu yeni süreçte artık yavrularımız hem kitaplarına hem bilgisayarlarına kavuşacaklar. Tüm bunlarla birlikte tavsiyem şu, çocuklarımız mümkün olduğunca ellerindeki o cep telefonlarından uzak kalsınlar. Zira bu onlarda bağımlılık oluşturabiliyor. esasen uzmanlar da bunun problemine dikkat çekiyorlar, bundan uzak kalmalarını tavsiye ediyorlar.
VATANDAŞLARIMIZ BİLİME GÜVENSİN
Soru: Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen yerli aşı Turkovac’ın Faz-3 evresi da uygulanmaya başladı. Faz-3 kademesinin akabinde birinci aşımıza da kavuşacağımız tabir ediliyor. Kimi vatandaşlarımızın çekinceleri var aşı olmakta tereddüt ediyorlar, tavsiyeleriniz neler efendim?
Benim tavsiyem tabi ki vatandaşımızın, halkımızın muhakkak aşı konusunda bilhassa hassasiyet göstermesi, aşı olması, olmayanlara da tavsiye etmesi, onların da aşı olmalarını sağlamasıdır. Zira biz aşıyı ne kadar yaygınlaştırırsak bu biçimde ben inanıyorum ki bir an evvel olay sayısı da, vefat sayısı da azalacaktır. Bilim bunu söylüyor. Tabi yaklaşımımız aşıda zorlama olmaması, bunun gönüllülük aslına bakılırsa yapılmasıdır.
İKTİSAT DATALARI NEYİ GÖSTERİYOR?
Soru: Türkiye’de ekonomik datalar süratli toparlanmaya işaret ediyor. 2020’de müspet büyüyen sayılı ülkelerden olan Türkiye bu yılı yüksek büyümeyle kapatacak. Milletlerarası kuruluşlar da beklentilerini üst istikametli revize ediyor. Tam bu noktada IMF 650 milyar dolarlık bir özel çekim hakkı tahsis etti üye ülkelere. Bu kapsamda Türkiye’ye de 6,3 milyar dolarlık çekim hakkı tahsis edildi. Bu muhalefet tarafınca çarpıtarak güya bir stand-by muahedesi imzalanmış üzere lanse edilmeye çalışıldı. Muhalefetin bu bahisteki tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ekonomik toparlanmayı gölgeleme emeli mı taşıyor, muhalefetin bu hali ne dersiniz?
Muhalefetin aslına bakarsan bütün işi bu… Bu, tüm üye ülkelerin kullanmasına açılmış bir kaynak. tıpkı vakitte rezerv ölçümüz Allah nasip ederse yıl sonu prestijiyle 115 milyar doları yakalayacak. Fazlası olacak, azı olmayacak. Tabi muhalefetin hesapları daha farklıydı, bunlar hayli daha düşük sayılar planlıyorlardı, bunların hesapları tutmadı. Artık 115 milyar doların üzerine çıkacak olması bunlara keder oldu. Bu sıkıntı bunları geriyor. O denli de olsa bu biçimde de olsa inşallah biz 115 milyar doların üzerine bu biçimdece çıkmış olacağız. Öteki taraftan bu kadar afet yaşadık. Bu afetlere karşın biz kalkıp da “halimiz ne olacak” demiyoruz hamdolsun. Ancak bakıyorsun Bay Kemal hala saçmalıyor. Kalkıyor iki de bir “AFAD’a para vermeyin, yok şunu şuraya vermeyin, buraya bunu vermeyin.” diyor. Niçin rahatsız oluyorsun bundan? AFAD devletin bir kurumu. Buraya vatandaş gelip resmi olarak para veriyorsa bu seni niçin rahatsız ediyor? AFAD’a gelen paralar, konut imalinden tut da altyapıya üstyapıya varıncaya kadar buralarda kullanılıyor. Şu an prestijiyle bizim bir kere çabucak hızla yapılmakta olan meskenlerimiz var. Bunları TOKİ olarak yapıyoruz ve yıl sonuna kadar da inşallah biz biryılda bu konutları yapacağız. Bunlar devam ediyor. AFAD’ın bir diğer özelliği daha var. Vatandaşın telef olmuş hayvanlarının yerine yenilerini kendilerine teslim ediyor. Arıları, kanatlı hayvanları vesaire çabucak teslim ediyor. Benim o vatandaşım bekleyemez ki… Vatandaşım bunlar anında kendisine geldiği vakit huzur buluyor ve devletine güveniyor, inanıyor. Bir taraftan da şu anda birfazlaca yerde altyapı düşüncelerini süratli bir biçimde gideriyoruz. örneğin esnafımıza aşikâr oranda nakdî takviyeler verildi. Birinci etapta 50 milyon takviye toplu olarak verildi. Valilerimiz tespitleri yaptılar, daha sonra da bunların hepsi valilerimiz tarafınca esnaflarımıza dağıtıldı. Lakin muhalefetteki bu hazımsızlık epeyce makus bir şey.
Erdoğan, “Türkiye olarak bizim kaygımız şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez” dedi. Erdoğan, palavra terörüyle uğraş etmekte kararlı olduklarını belirterek, “Gerek klasik gerek yeni bağlantı mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler” dedi. Erdoğan, Bosna-Hersek ve Karadağ ziyareti daha sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlandırdı.
AFGANİSTAN…
“TALİBAN ÖLÇÜLÜ BİLDİRİLER VERSE DE TEREDDÜTLERİMİZ VAR”
Soru: Afganistan’da güvenlik ve istikrarın sağlanmasında Türkiye’nin yeni kurulacak hükümete nasıl bir takviyesi olabilir? Bu minvalde Afganistan’ın güvenliğinin yalnızca Afgan halkı açısından değil, komşu ülkeleri açısından da son derece değerli olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin öncülüğünde Afganistan’ın komşuları olan Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın da dahil olduğu bir müddetç işletilebilir mi?
Şu anda çabucak hemen Afganistan’da bir hükümet kurulmadı ve ne üzere bir getirisi gdolayısü olacak muhakkak değil. Taliban’ın açıklamaları ölçülü lakin 20 yıl öncesinin açıklamalarıyla, şimdiki açıklamalar sanki örtüşüyor mu? Buna baktığımız vakit burada tabi tereddütler kelam konusu. Burada süreci şu anda bizim hassasiyetle izlememiz lazım. İşte bakın hiç umulmadık anda 200’e yakın insan öldü. Ölenlerin ortasında Taliban mensupları da var. Edinilen istihbarata nazaran büsbütün DEAŞ Horasan deniliyor. Biz burada süreci dikkatle takip etmeliyiz. Bir kere mutlaka Taliban’ın devlet olma yahut devlet yönetme noktasındaki duruşu nedir, bunu nazaranceğiz.
AFGANİSTAN’DAKİ “TÜRKİYE” VARLIĞI
Biz 20 yıldır Afganistan’a gerek altyapı gerek üstyapı ile ilgili olsun, her türlü takviyesi verdik. Lakin gel gör ki, örneğin Afganistan’ın kuzeyinde Taliban epeyce önemli hasarlar verdi. örneğin şu anda kendisi de bir Türk olan Dostum tehdit altında olduğu için Afganistan’dan çıkmak zorunda kaldı. Artık bunlar tabi düşündürücü. Yarın öteki ne olur ne olmaz bunları bilemeyiz. Tıpkı biçimde Afganistan’ın komşusu durumunda olan ülkeler, Azerbaycan’dan başlamak suretiyle, burada Türkmenistan, öbür tarafta Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan daima bir arada Taliban’ın atacağı olumlu adımlara tahminen ortak olmak isterler.
GÖRÜŞMELERDEKİ SİNYALLER BİZİM İÇİN DEĞERLİ
Biz de bu noktada yardımcı olmak isteriz. Türkiye Cumhuriyeti’nin muhakkak bir birikimi var, muhakkak bir alt yapısı var. Bu birikim ve alt yapıyla yardımcı olmak isteriz. Ancak yardımcı olabilmek için de kapıların bir açılması lazım. Onun için de şu anda bizim istihbaratımızın Taliban muhataplarıyla görüşmeleri oluyor. Bunun haricinde güneyde birtakım ülkelerde bir ortaya gelmek suretiyle görüşmeler oluyor. Hepsinden öte işte artık Tabip Abdullah Abdullah ve Hamid Karzai oralarda bir ortaya geliyorlar. Onların verdiği sinyaller de bizim için fazlaca hayli değerli.
AFGAN HALKI BU YÜKÜ ÇEKEMEZ
Türkiye olarak bizim kaygımız şu; Afganistan hızla toparlanmalıdır. Artık Afgan halkı bu kadar yükü çekemez. Ortada 40 milyona yakın bir nüfus var. Devasa bir ülke var. Biz Afganistan’ın birliğine, birlikteliğine her türlü dayanağı vermeye hazırız. Kâfi ki Afganistan tarafınca da bu manada o yaklaşımı bakılırsalim.
LİBYA GİBİSİ BİR MUTABAKAT OLABİLİR Mİ?
Soru: Dün Türkiye’nin teknik heyet haricinde sivil ve askeri bütün ögelerini Afganistan’dan çektiğini söylemiş olduniz. Buraya Libya gibisi bir mutabakat ile dönme ihtimali var mı? Şimdiden bunu konuşmak erken mi? “Taliban’ın Kabil Havalimanı’nın işletilmesi noktasında bize teklifleri var. Bu bahiste çabucak hemen verilmiş bir sonucumız yok” dediniz. Hangi koşullar altında bunu kabul ederiz. Muahede sağlanırsa Somali gibisi bir işletme durumu mu olur? Türkiye Afganistan krizinde ne tıp bir rol oynayabilir?
Libya üzere bir mutabakat yapmak mümkün değil diyemem. Tıpkı çeşit bir muahedeyi yaparız. Kâfi ki tıpkı biçimde karşımızda bir muhatap bulalım. Şayet tıpkı biçimde bir muhatap karşımızda olursa niçin o denli bir muahede yapmayalım? Bizim sıkıntımız sorun çözmek.
“TALİBAN MUHATAP ALINMAMALI DİYENLER…”
Soru: Lakin Türkiye’de kimi kesitlerin Taliban’ın muhatap alınmaması konusunda görüşleri var.
Bizi kimi kısımlar ilgilendirmez. Biz kendi irademize bakacağız. Biz ne düşünüyoruz, ne yapacağız ona bakarız. Türkiye’nin bu kimi bölümler söylemiş olduğiniz muhalefeti, anamuhalefeti hiç bir biçimde tahlil odaklı çalışmadı ki… Lakin biz tahlil odaklı çalışıyoruz. “Taliban’la tıpkı masaya oturulmasın!” diyorlar. Bir kere tıpkı masaya oturmadan hiç bir yerde siz bir tahlil üretemezsiniz. örneğin Dedik, “Biz neden üçüncü bir ülkeyi kalkıp da ortamıza sokalım? Erdoğan var, Erdoğan’ı davet edelim. Türkiye var, Türkiye’yi davet edelim. Onlarla biz bu işi yapalım” diye basın toplantısında açık açık söylemiş oldu. Ortada bu tıp şeyler de var. Ancak bu hususta Türkiye’nin muhalefeti, ana muhalefeti bu biçimde bir yaklaşımın içerisine girmedi, girmez. Fakat bizim bu noktada özgüvenimiz var. Özgüvenimizle birlikte şayet Türkiye’ye bu biçimde bir şey gelirse, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Değerlendirmelerimizi yaptıktan daha sonra da bu biçimde bir işe girmemiz gerekirse gireriz, girmememiz gerekirse girmeyiz. Biliyorsunuz birinci etapta biz Afganistan’dan çıkmayı düşünmedik. NATO tepesinde de bunları Biden ile konuştuk ancak Biden’a biz 3 tane teklif getirdik. Dedik ki, bir kez idari ve mali noktada bize dayanak olacaksınız. İki, diplomatik dayanak vereceksiniz. Üç, lojistik dayanak vereceksiniz. Şayet bunlar verilirse biz burada kalabiliriz. Havaalanı sıkıntısında de Taliban ne diyor, “Güvenliği bize verin ancak işletmeyi siz alın.” Nasıl güvenliği size veririz? Güvenliği siz aldınız, daha sonrasında orada bir daha kan gövdeyi gdolayırse biz bunu dünyaya nasıl izah edeceğiz? Bu kolay bir iş değil. İşte bunlar konuşuldu, çabucak sonraki gün 200’e yakın kişi öldü.
TAHLİYELERİMİZİ MUVAFFAKİYETLE YAPTIK
Soru: Onlar da görmüştür tahminen efendim?
Belki… Ancak bütün bunların riski var. Biz artık evvelki gece prestijiyle elhamdülillah bütün oradaki takımımızı aldık; asker, sivil döndük. bu biçimdece Afganistan’dan grubumuzu çıkarmış olduk.
BÜYÜKELÇİLİK BİNASI ÇALIŞACAK MI?
Soru: Büyükelçiliğimiz ne olacak, çalışmaya devam edebilecekler mi? Bir yer değişikliği olmuştu sanırım?
Büyükelçiliğimiz, biliyorsunuz iki haftadır çalışmalarını süreksiz olarak Kabil Havaalanında yürütüyordu. Evvelki gün bir daha kent merkezindeki büyükelçilik binamıza döndüler ve faaliyetlerine buradan devam ediyorlar. Şu anki planımız bu türlü diplomatik varlığımızın sürdürülmesi istikametinde. Planlarımızı güvenlik durumuyla ilgili gelişmelere göre daima güncelliyoruz. Tüm ihtimallere karşı gerekli alternatif planlarımızı hazır tutuyoruz. Çalışanımızın güvenliği önceliğimizdir.
AFGANİSTAN BAYANLARIN DURUMU
Soru: Ben Müslüman bayanlarla ilgili bir şey sorayım istiyorum. Müslüman bayanın eğitimi, siyasi ve toplumsal hayatta etkin yer alması konusunda Türkiye örnek bir ülke. Biz Müslüman bayanlar deneyimlerimizi Afgan bayanlarla paylaşabilmemiz için nasıl bir yol önerirsiniz?
Afgan bayanlarıyla alakalı olarak, biz ülkemizdeki bayanları nasıl görüyorsak Afganistan’daki bayanların tıpkı hakları yaşaması noktasında elimizden gelen bütün çabayla adımlarımızı atarız. Fakat takdir edersiniz ki, Afganistan’ın koşullarıyla Türkiye’nin kurallarını tıpkı biçimde değerlendiremeyiz. Orada şu anda aşikâr bir müddetç var ve bu sürecin bir akıp gitmesi lazım ki sağlıklı bir ortam ortaya çıksın. Vakit zaman Afganistan’dan parlamentodan gelen bayan parlamenterler oldu. Onlarla da görüşürdüm. Onlar da kendi bayanlarının duruşunu anlattıkları vakit muhakkak bir ilerleme kaydettiklerini söylerlerdi. Örnek olarak da bizim bayanlarımızı gösterirlerdi. Artık burada da tabi Taliban’ın bayanlara bakışı bana nazaran 20 yıl öncesi üzere olmayacaktır. Onlar bu bahiste da bir değişikliği kesinlikle bakılırsaceklerdir. Bunların bulunduğu yerde direnmelerinin de herbiçimde manası olmayacaktır. Ve bütün bu görüşmelerde, gelişmelerde, bir daha az evvel söylemiş olduğim üzere, bizden istedikleri bir takviye olması halinde biz her türlü dayanağı Afganistan’a veririz ki bu reformist bir yaklaşımdır. Bu reformist yaklaşımda da bir daha Afganistan bu biçimde bir talepte bulunursa biz bu talebi de yerine getiririz.
Soru: Türkiye, DEAŞ ile göğüs göğüse savaşan tek NATO ve Koalisyon ülkesi olarak Suriye ve Irak’ta 4000’den çok DEAŞ’lıyı etkisiz hale getirdi. Amerika Birleşik Devletleri’nin eski lideri Donald Trump son açıklamasında DEAŞ’ın Horasani kümesini değerlendirirken dedi ki: “Biliyorsunuz DEAŞ’ın yüzde 100’ünü devirdim.
Suriye’de, Irak’ta devirdik. Artık yeni bir DEAŞ var” Trump’ın bu açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Doğrusu ben bu açıklamayı hiç hakikat bulmuyorum. bu biçimde bir şey katiyetle kelam konusu değil. Yani Sayın Trump’la bizim ikili özel görüşmelerimiz de olmuştur fakat bir kez Amerika, DEAŞ’ı bitirmemiştir. DEAŞ’a karşı da hiç bu biçimde önemli ve kararlı bir çaba vermemiştir. DEAŞ’a karşı dünyada kararlı gayret eden tek ülke vardır, o da Türkiye’dir. Bu çabayı biz ülkemizde verdik, veriyoruz, şu anda hala veriyoruz. Irak’ta verdik, veriyoruz. Suriye’de verdik veriyoruz. Sanki onlar dünyanın neresinde DEAŞ ile gayret vermişler? Şayet bunları bitirmiş olsalardı, Irak’takileri bitirirlerdi; Irak’ta bile halledemediler, bu gayret şu anda hala devam ediyor. Temennim odur ki şu anda Biden idaresi Amerika’nın bıraktığı yerden, bu biçimde bir yaklaşımı devam ettirsin ve DEAŞ Horasan’ı halletsinler. Zira artık önümüzde artık DEAŞ Horasan diye bir şey çıktı. Onlarla bu çabayı sürdürelim. Biz de onlarla birlikte adım atarız.
Soru: Bosna Hersek’te BM’nin eski yüksek temsilcisi Valentin İnzko’nun Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarını hata sayan sonucu ile başlayan tansiyona karşın, Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu’nun üç üyesi, Zat-ı devletlerinin ziyareti vesilesiyle bir ortaya geldiler. Hem Sırp önder Milorad Dodik’in tıpkı vakitte Hırvat başkan Jelko Komşiç’in Türkiye’nin bölgede huzur ve barışın garantörü olduğu formundaki beyanları dikkate alındığında, ülkemizin Bosna’da bundan daha sonra üstleneceği rol ne olacaktır?
Az evvel de tabir ettiğim üzere, Bosna’da şayet bu üçlü kendi içinde bir beraberlik sağlar ve “Biz Türkiye’ye bu biçimde bir bakılırsavi vermek istiyoruz, bizim işimize kimse karışmasın, yalnızca Türkiye burada bizim ismimize bir arabuluculuk yapsın” derlerse biz bu biçimde bu işe gireriz. Fakat Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Kurul üyelerinin bu sonucu vermesi lazım. Kendi içlerinde bu sonucu vermeleri bizim bu biçimde bir adımı atmamız için kafidir. Kendilerine söylemiş oldum esasen. “Eğer bu biçimde bir karar verecek olursanız, biz de değerlendirmelerimizi yaparız. Bir yerlerden talimat bekleyerek değil, siz üçlü olarak bu sonucu verin. daha sonrasında da sizin aldığınız karar üzerine, bu adımı iyisiyle atarız.” dedim.
28 ŞUBATÇI GENERALLER AFFEDİLECEK Mİ?
Soru: 28 Şubat davasında birtakım eski generallerin mahpus cezaları infaz ediliyor. Söylentiler oldu sizin affedebileceğinize yönelik, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yargı sonucunı verdi. Bu karar daha sonrasında bizim kapımızı çalan olmadı.
Soru: Cumhur İttifakı olarak “Yeni Anayasa” teklifinizi ortaya koymaya hazırlanıyorsunuz. Muhalefet partilerinden bu konuda beklentiniz var mı?
Muhalefet partilerinden rastgele bir beklentimiz yok. Zira biz aslına bakarsanız rastgele bir adımı atmadan muhalefet partileri kapısını kapattı. CHP’si de İP’i de hepsi kapılarını kapattı. bu biçimde biz hangisine bu yaptığımız çalışmayı, taslağımızı takdim edeceğiz? Biz artık taslağımıza son halini verdikten daha sonra ben Cumhur İttifakı’nda Devlet Bey’e takdim edeceğim. Devlet Beyefendi de takımıyla gözden geçirecek, daha sonrasında çalışmaya devam edeceğiz.
PALAVRA TERÖRÜ
Soru: Sayın Cumhurbaşkanım siyasette en çok son periyotta yaptığınız açıklamalarda palavra terörüne hayli önemli manada tenkitlerde bulundunuz. Şu ifadeyi kullanmıştınız, “Türkiye CHP zihniyetine, palavra ve iftira zulmüne maruz kalmaktadır. Bu büyük bir sorun haline gelmiştir.” AK Parti’nin bir çalışması olduğunu biliyoruz, palavra terörüyle ilgili. Türkiye’de de Almanya ve Fransa’da olduğu üzere palavrası yayan politikler, gazeteciler ya da içerik sağlayıcılara önemli yatırımlar getirilmeli mi, bu palavra terörünü önleyebilir mi?
Ülkemiz, benim “yalan terörü” olarak tabir ettiğim ataklara epeyce sık maruz kalıyor. FETÖ’sünden PKK’sına, terör örgütleri her mecrada türlü palavralarla ülkemizi maksat alıyorlar. Bakıyorsunuz CHP ve Bay Kemal başta olmak üzere muhalefet partileri de bu palavralara hayli teşne. Adeta palavra fabrikası üzere çalışıyorlar. Dijital terör deseniz, o da daima iş başında. Bunlara karşı yasal düzenlemelerimiz olağan olarak oldu ancak epey daha kuvvetli adımlar atmamız kaçınılmaz. Palavra terörüyle uğraş etmekte kararlıyız. Arkadaşlarımız Türkiye’deki datanın, Türkiye’de kalacağı, vatandaşlarımızın kişilik haklarını, datalarını koruyacak, gerek klasik gerek yeni irtibat mecralarındaki itibarsızlaştırma, karalama, palavra ve iftira kampanyalarına karşı duracak yeni bir yasa çalışması için teknik bir çalışma yürütüyorlar. En kısa vakitte hazırlıklar tamamlanacak. Meclis açılır açılmaz bu mevzu Meclis’imizin gündemine getirilecektir. Bu mevzu ülkemiz için epey değerlidir, demokrasimiz için kıymetlidir. Hem ferdî hak ve özgürlükleri koruyacak, birebir vakitte milletimize, devletimize yönelecek sistematik dezenformasyon ve palavra terörüne karşı ulusal güvenliğimizi koruyacak bir yasal tabanın ortaya konmasına katkı vereceğiz. Tabi yalnızca palavra olayı da değil. Twitter üzere toplumsal medya platformlarının burada yalnızca kuru kuruya bir ofis açmasını kast etmiyoruz. Gelecekler, burada işçisiyle her şeyiyle bulunacaklar ve rastgele bir ihlal durumunda cezası da verildiği vakit bu cezaları da tahsil edilecek. Şu an prestijiyle bakıyorsunuz Twitter’ın, Facebook’un hiç birisinin rastgele bir yanlış iş yaptıkları vakit muhatap alınabilecek bir özellikleri yok. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler. Diğer devası yok bu işlerin.
SON DAKİKA “YÜZ YÜZE EĞİTİMDE SÜRECİNDE BUNLARA DİKKAT EDELİM”
Soru: 6 Eylül 2021 prestijiyle tüm kademelerde haftada 5 gün yüz yüze eğitime başlanıyor. Öğrenciler, yaklaşık 1,5 sene pandemi sebebi öne sürülerek yüz yüze eğitim ve öğretimden uzak kalmak zorunda kaldı. Öğrenciler, veliler ve öğretmenlere yeni eğitim ve öğretim periyodunda tavsiyeleriniz var mı?
Tabi çocuklarımızın sahiden okuldan, öğretmenden bu kadar uzak kalmış olmaları onlarda da belirli bir rehaveti ister istemez meydana getirdi. Ancak artık 6’sından itibaren yeni süreç başlıyor. Ben inanıyorum ki bu yeni süreçte artık yavrularımız hem kitaplarına hem bilgisayarlarına kavuşacaklar. Tüm bunlarla birlikte tavsiyem şu, çocuklarımız mümkün olduğunca ellerindeki o cep telefonlarından uzak kalsınlar. Zira bu onlarda bağımlılık oluşturabiliyor. esasen uzmanlar da bunun problemine dikkat çekiyorlar, bundan uzak kalmalarını tavsiye ediyorlar.
VATANDAŞLARIMIZ BİLİME GÜVENSİN
Soru: Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen yerli aşı Turkovac’ın Faz-3 evresi da uygulanmaya başladı. Faz-3 kademesinin akabinde birinci aşımıza da kavuşacağımız tabir ediliyor. Kimi vatandaşlarımızın çekinceleri var aşı olmakta tereddüt ediyorlar, tavsiyeleriniz neler efendim?
Benim tavsiyem tabi ki vatandaşımızın, halkımızın muhakkak aşı konusunda bilhassa hassasiyet göstermesi, aşı olması, olmayanlara da tavsiye etmesi, onların da aşı olmalarını sağlamasıdır. Zira biz aşıyı ne kadar yaygınlaştırırsak bu biçimde ben inanıyorum ki bir an evvel olay sayısı da, vefat sayısı da azalacaktır. Bilim bunu söylüyor. Tabi yaklaşımımız aşıda zorlama olmaması, bunun gönüllülük aslına bakılırsa yapılmasıdır.
İKTİSAT DATALARI NEYİ GÖSTERİYOR?
Soru: Türkiye’de ekonomik datalar süratli toparlanmaya işaret ediyor. 2020’de müspet büyüyen sayılı ülkelerden olan Türkiye bu yılı yüksek büyümeyle kapatacak. Milletlerarası kuruluşlar da beklentilerini üst istikametli revize ediyor. Tam bu noktada IMF 650 milyar dolarlık bir özel çekim hakkı tahsis etti üye ülkelere. Bu kapsamda Türkiye’ye de 6,3 milyar dolarlık çekim hakkı tahsis edildi. Bu muhalefet tarafınca çarpıtarak güya bir stand-by muahedesi imzalanmış üzere lanse edilmeye çalışıldı. Muhalefetin bu bahisteki tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ekonomik toparlanmayı gölgeleme emeli mı taşıyor, muhalefetin bu hali ne dersiniz?
Muhalefetin aslına bakarsan bütün işi bu… Bu, tüm üye ülkelerin kullanmasına açılmış bir kaynak. tıpkı vakitte rezerv ölçümüz Allah nasip ederse yıl sonu prestijiyle 115 milyar doları yakalayacak. Fazlası olacak, azı olmayacak. Tabi muhalefetin hesapları daha farklıydı, bunlar hayli daha düşük sayılar planlıyorlardı, bunların hesapları tutmadı. Artık 115 milyar doların üzerine çıkacak olması bunlara keder oldu. Bu sıkıntı bunları geriyor. O denli de olsa bu biçimde de olsa inşallah biz 115 milyar doların üzerine bu biçimdece çıkmış olacağız. Öteki taraftan bu kadar afet yaşadık. Bu afetlere karşın biz kalkıp da “halimiz ne olacak” demiyoruz hamdolsun. Ancak bakıyorsun Bay Kemal hala saçmalıyor. Kalkıyor iki de bir “AFAD’a para vermeyin, yok şunu şuraya vermeyin, buraya bunu vermeyin.” diyor. Niçin rahatsız oluyorsun bundan? AFAD devletin bir kurumu. Buraya vatandaş gelip resmi olarak para veriyorsa bu seni niçin rahatsız ediyor? AFAD’a gelen paralar, konut imalinden tut da altyapıya üstyapıya varıncaya kadar buralarda kullanılıyor. Şu an prestijiyle bizim bir kere çabucak hızla yapılmakta olan meskenlerimiz var. Bunları TOKİ olarak yapıyoruz ve yıl sonuna kadar da inşallah biz biryılda bu konutları yapacağız. Bunlar devam ediyor. AFAD’ın bir diğer özelliği daha var. Vatandaşın telef olmuş hayvanlarının yerine yenilerini kendilerine teslim ediyor. Arıları, kanatlı hayvanları vesaire çabucak teslim ediyor. Benim o vatandaşım bekleyemez ki… Vatandaşım bunlar anında kendisine geldiği vakit huzur buluyor ve devletine güveniyor, inanıyor. Bir taraftan da şu anda birfazlaca yerde altyapı düşüncelerini süratli bir biçimde gideriyoruz. örneğin esnafımıza aşikâr oranda nakdî takviyeler verildi. Birinci etapta 50 milyon takviye toplu olarak verildi. Valilerimiz tespitleri yaptılar, daha sonra da bunların hepsi valilerimiz tarafınca esnaflarımıza dağıtıldı. Lakin muhalefetteki bu hazımsızlık epeyce makus bir şey.