Eylül ayında yıllık enflasyon yüzde 19,58 olarak kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun deklare ettiğı bilgilere nazaran Eylül ayında tüketici fiyat endeksinde bundan evvelki aya göre yüzde 1,25’lik artış görüldü.
Eylül’de yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 16,98 oldu. Besin fiyatlarında yıllık artış ise yüzde 28,8 olarak kaydedildi.
Üretici fiyat endeksi Eylül ayında bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 43,96 arttı. Aylık bazda ise üretici fiyat endeksindeki artış yüzde 1,55 olarak gerçekleşti.
Yıllık en yüksek artış besinde
TÜİK bilgilerine bakılırsa bundan evvelki yılın tıpkı ayına bakılırsa artışın yüksek olduğu ana kümeler sırasıyla, yüzde 28,79 ile besin ve alkolsüz içecekler, yüzde 23,27 ile konut eşyası ve yüzde 23,27 ile lokanta ve oteller oldu.
Yıllık en düşük artış yüzde 1,80 ile alkollü içecekler ve tütün kümesinde gerçekleşti. bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artışın düşük olduğu öteki ana kümeler sırasıyla, yüzde 4,99 ile haberleşme, yüzde 7,32 ile giysi ve ayakkabı ve yüzde 12,45 ile cümbüş ve kültür oldu.
Aylık bazda en yüksek artış eğitimde
Eylül ayında artışın yüksek olduğu kümeler sırasıyla, yüzde 5,15 ile eğitim, yüzde 3,33 ile konut eşyası ve yüzde 2,34 ile konut oldu.
Aylık düşüş gösteren tek ana küme yüzde 0,16 ile giysi ve ayakkabı oldu.
Ana harcama kümeleri prestijiyle 2021 yılı Eylül ayında en az artış gösteren ana kümeler yüzde 0,05 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,47 ile haberleşme ve yüzde 0,50 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu.
Sepette 318 unsurun fiyatı arttı
Eylül 2021’de, endekste kapsanan 415 unsurdan, 51 hususun ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 46 unsurun ortalama fiyatında değişim olmadı.
318 hususun ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Eylül ayında fiyatı en çok artan eser yüzde 33,72 ile kömür oldu. Kömürü yüzde 30,46 ile kıvırcık, yüzde 29,52 ile servis fiyatı izledi.
Üretici meblağlarında manşetlerde güç var
Üretici fiyat endeksinin ayrıntısına bakıldığında ise global bazda güç maliyetlerinde görülen artışın Türkiye’deki girdi enflasyonuna da yansıdığı görüldü.
Endüstrinin dört dalının yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 28,39, imalatta yüzde 43,68, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 50,10, su temininde yüzde 30,15 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi kümelerinin yıllık değişimleri; orta malında yüzde 51,62, güçlü tüketim malında yüzde 29,25, dayanıksız tüketim malında yüzde 30,48, güçte yüzde 62,38, sermaye malında yüzde 26,33 artış olarak gerçekleşti.
Eylül’de kok ve rafine petrol eserleri yüzde 102,01, ana metaller yüzde 91,73, ağaç ve mantar eserleri (mobilya hariç) yüzde 68,53 ile endekslerin en çok arttığı alt kesimler oldu.
Yıllık en düşük artış; yüzde 9,81 ile giysi eşyası, yüzde 11,16 ile deri ve ilgili eserler, yüzde 12,04 ile öteki mamul eşyalar olarak gerçekleşti.
Ekonomistler nasıl kıymetlendirdi?
Garanti BBVA Türkiye Başekonomisti Seda Güler Mert, Eylül enflasyonuna ait yaptığı değerlendirmede kurdaki son yükselişin çabucak hemen yansımadığını, bu tesirin Ekim fiyatlamalarına girebileceğini söylemiş oldu. Güler Mert, “Bizim beklentimiz çekirdek enflasyonun yavaşça gerileyeceği istikametindeydi. Zira burada bir baz tesiri vardı. Muhakkak kalemlerdeki üst istikametli hareket burada çekirdek enflasyonun yıllık bazda tekrar yükseldiğini ortaya koydu. Bilhassa hizmet dalının kötüleştiğini görüyoruz. Kurdaki son yükselişin fiyatlara yansımasını tam manasıyla goremedik. Bu biraz daha Ekim fiyatlamalarına kalacak.” sözlerini kullandı.
Ekonomist Veyis Fertekligil de enflasyon verisini Bloomberg HT’ye kıymetlendirdi. Fertekligil, “Genel manada beklentiler dahilinde bir bilgi oldu. Ben biraz daha fazla bekliyordum. Besinde fiyat artışı sonlu kalmış gözüküyor. Merkez Bankası’nın baktığı çekirdek enflasyon biraz daha düşük. Ekim- Kasım aylarında tahminen biraz da baz tesiri ötürüsıyla farklı bir seyir olabilir.” yorumunu yaptı.
Piyasa yükselişin sürmesini bekliyordu
Bloomberg HT’nin anketinde beklenti Eylül ayında enflasyonun aylık yüzde 1,18, yıllık yüzde 19,50’e yükselmesi tarafında olmuştu.
Ankette aylıkta en düşük beklenti yüzde 0,71, en yüksek beklenti yüzde 2,20 oldu.
Ağustos’ta enflasyon siyaset faizini aşmıştı
Ağustos ayında yıllık enflasyon yüzde 19,25 olarak gerçekleşmiş ve yüzde 19 olan siyaset faizini aşmıştı
Enflasyon aylık bazda yüzde 1,12 artmış, çekirdek enflasyon da yüzde 17,22’den yüzde 16,76’ya çekilmişti. Besin fiyatları yüzde 29 artış ile 28 ayın tepesine çıkmıştı.
Öncü göstergelerdeki yükseliş sürmüştü
Enflasyon bilgileri açısından öncü göstergeler olarak kabul edilen Türk-İş’in Ankara besin enflasyonu ve İstanbul Ticaret Odası’nın perakende ve toptan satış endekslerinde de yükseliş sürmüştü.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) raporuna göre Ankara’da yıllık besin enflasyonu yüzde 24,6 olarak kaydedilmişti.
bu biçimdelikle bu data setinde 28 ayın en yüksek besin enflasyonu izlenmişti.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ankara’da hesaplanan besin enflasyonunun Eylül’de bundan evvelki aya göre yüzde 4,18 arttığını; dört kişilik bir ailenin açlık sonunun 3 bin 49 TL, yoksulluk hududunun ise 9 bin 932 TL’ye yükseldiğini açıklamıştı.
İstanbul’da perakende fiyatlar Eylül’de bundan evvelki yılın tıpkı devrine göre yüzde 19,77 artmıştı.
bu biçimdelikle yıllık enflasyonda 3 yılın doruğu kaydedilmişti. Aylık olarak ise fiyatların yüzde 2,22 arttığı görülmüştü.
Üretici meblağları açısından bir gösterge olarak kabul edilen toptan eşya fiyatlarında ise Eylül ayında bundan evvelki yılın birebir periyoduna bakılırsa yüzde 28,72’lik artış yaşanmıştı.
Toptan eşyalarda aylık fiyat artışı ise yüzde 2,9 olmuştu.
TCMB’nin enflasyon söylemi değişmişti
Evvelki datadan bu yana enflasyona ait en kritik başlıklardan biri de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) telaffuz değişikliği olmuştu.
TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, Ağustos toplantısını izleyen periyotta hem yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantılarda, tıpkı vakitte Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası iktisat toplantısında para siyaseti açısından kritik bildiriler vermişti.
Eylül ayının birinci gününde yatırımcılarla gerçekleştirilen görüşmede Kavcıoğlu, uzun müddettir tekrar ettiği enflasyon üzerinde siyaset faizi tahhahhütünü tekrar etmedi.
Kavcıoğlu ayrıyeten, manşet enflasyon göstergeleri yerine daha düşük düzeyde olan çekirdek enflasyona odaklanmanın pandemiden çıkış periyodunda daha uygun olduğunu da belirtti.
Kavcıoğlu 8 Eylül’de Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası iktisat toplantısındaki konuşmasında “Enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin değerini artırmakta” demiş ve para siyaseti duruşunun enflasyondaki düşüşü sağlayacak sıkılıkta olduğunu söz etmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun deklare ettiğı bilgilere nazaran Eylül ayında tüketici fiyat endeksinde bundan evvelki aya göre yüzde 1,25’lik artış görüldü.
Eylül’de yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 16,98 oldu. Besin fiyatlarında yıllık artış ise yüzde 28,8 olarak kaydedildi.
Üretici fiyat endeksi Eylül ayında bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 43,96 arttı. Aylık bazda ise üretici fiyat endeksindeki artış yüzde 1,55 olarak gerçekleşti.
Yıllık en yüksek artış besinde
TÜİK bilgilerine bakılırsa bundan evvelki yılın tıpkı ayına bakılırsa artışın yüksek olduğu ana kümeler sırasıyla, yüzde 28,79 ile besin ve alkolsüz içecekler, yüzde 23,27 ile konut eşyası ve yüzde 23,27 ile lokanta ve oteller oldu.
Yıllık en düşük artış yüzde 1,80 ile alkollü içecekler ve tütün kümesinde gerçekleşti. bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artışın düşük olduğu öteki ana kümeler sırasıyla, yüzde 4,99 ile haberleşme, yüzde 7,32 ile giysi ve ayakkabı ve yüzde 12,45 ile cümbüş ve kültür oldu.
Aylık bazda en yüksek artış eğitimde
Eylül ayında artışın yüksek olduğu kümeler sırasıyla, yüzde 5,15 ile eğitim, yüzde 3,33 ile konut eşyası ve yüzde 2,34 ile konut oldu.
Aylık düşüş gösteren tek ana küme yüzde 0,16 ile giysi ve ayakkabı oldu.
Ana harcama kümeleri prestijiyle 2021 yılı Eylül ayında en az artış gösteren ana kümeler yüzde 0,05 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,47 ile haberleşme ve yüzde 0,50 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu.
Sepette 318 unsurun fiyatı arttı
Eylül 2021’de, endekste kapsanan 415 unsurdan, 51 hususun ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 46 unsurun ortalama fiyatında değişim olmadı.
318 hususun ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Eylül ayında fiyatı en çok artan eser yüzde 33,72 ile kömür oldu. Kömürü yüzde 30,46 ile kıvırcık, yüzde 29,52 ile servis fiyatı izledi.
Üretici meblağlarında manşetlerde güç var
Üretici fiyat endeksinin ayrıntısına bakıldığında ise global bazda güç maliyetlerinde görülen artışın Türkiye’deki girdi enflasyonuna da yansıdığı görüldü.
Endüstrinin dört dalının yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 28,39, imalatta yüzde 43,68, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 50,10, su temininde yüzde 30,15 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi kümelerinin yıllık değişimleri; orta malında yüzde 51,62, güçlü tüketim malında yüzde 29,25, dayanıksız tüketim malında yüzde 30,48, güçte yüzde 62,38, sermaye malında yüzde 26,33 artış olarak gerçekleşti.
Eylül’de kok ve rafine petrol eserleri yüzde 102,01, ana metaller yüzde 91,73, ağaç ve mantar eserleri (mobilya hariç) yüzde 68,53 ile endekslerin en çok arttığı alt kesimler oldu.
Yıllık en düşük artış; yüzde 9,81 ile giysi eşyası, yüzde 11,16 ile deri ve ilgili eserler, yüzde 12,04 ile öteki mamul eşyalar olarak gerçekleşti.
Ekonomistler nasıl kıymetlendirdi?
Garanti BBVA Türkiye Başekonomisti Seda Güler Mert, Eylül enflasyonuna ait yaptığı değerlendirmede kurdaki son yükselişin çabucak hemen yansımadığını, bu tesirin Ekim fiyatlamalarına girebileceğini söylemiş oldu. Güler Mert, “Bizim beklentimiz çekirdek enflasyonun yavaşça gerileyeceği istikametindeydi. Zira burada bir baz tesiri vardı. Muhakkak kalemlerdeki üst istikametli hareket burada çekirdek enflasyonun yıllık bazda tekrar yükseldiğini ortaya koydu. Bilhassa hizmet dalının kötüleştiğini görüyoruz. Kurdaki son yükselişin fiyatlara yansımasını tam manasıyla goremedik. Bu biraz daha Ekim fiyatlamalarına kalacak.” sözlerini kullandı.
Ekonomist Veyis Fertekligil de enflasyon verisini Bloomberg HT’ye kıymetlendirdi. Fertekligil, “Genel manada beklentiler dahilinde bir bilgi oldu. Ben biraz daha fazla bekliyordum. Besinde fiyat artışı sonlu kalmış gözüküyor. Merkez Bankası’nın baktığı çekirdek enflasyon biraz daha düşük. Ekim- Kasım aylarında tahminen biraz da baz tesiri ötürüsıyla farklı bir seyir olabilir.” yorumunu yaptı.
Piyasa yükselişin sürmesini bekliyordu
Bloomberg HT’nin anketinde beklenti Eylül ayında enflasyonun aylık yüzde 1,18, yıllık yüzde 19,50’e yükselmesi tarafında olmuştu.
Ankette aylıkta en düşük beklenti yüzde 0,71, en yüksek beklenti yüzde 2,20 oldu.
Ağustos’ta enflasyon siyaset faizini aşmıştı
Ağustos ayında yıllık enflasyon yüzde 19,25 olarak gerçekleşmiş ve yüzde 19 olan siyaset faizini aşmıştı
Enflasyon aylık bazda yüzde 1,12 artmış, çekirdek enflasyon da yüzde 17,22’den yüzde 16,76’ya çekilmişti. Besin fiyatları yüzde 29 artış ile 28 ayın tepesine çıkmıştı.
Öncü göstergelerdeki yükseliş sürmüştü
Enflasyon bilgileri açısından öncü göstergeler olarak kabul edilen Türk-İş’in Ankara besin enflasyonu ve İstanbul Ticaret Odası’nın perakende ve toptan satış endekslerinde de yükseliş sürmüştü.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) raporuna göre Ankara’da yıllık besin enflasyonu yüzde 24,6 olarak kaydedilmişti.
bu biçimdelikle bu data setinde 28 ayın en yüksek besin enflasyonu izlenmişti.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ankara’da hesaplanan besin enflasyonunun Eylül’de bundan evvelki aya göre yüzde 4,18 arttığını; dört kişilik bir ailenin açlık sonunun 3 bin 49 TL, yoksulluk hududunun ise 9 bin 932 TL’ye yükseldiğini açıklamıştı.
İstanbul’da perakende fiyatlar Eylül’de bundan evvelki yılın tıpkı devrine göre yüzde 19,77 artmıştı.
bu biçimdelikle yıllık enflasyonda 3 yılın doruğu kaydedilmişti. Aylık olarak ise fiyatların yüzde 2,22 arttığı görülmüştü.
Üretici meblağları açısından bir gösterge olarak kabul edilen toptan eşya fiyatlarında ise Eylül ayında bundan evvelki yılın birebir periyoduna bakılırsa yüzde 28,72’lik artış yaşanmıştı.
Toptan eşyalarda aylık fiyat artışı ise yüzde 2,9 olmuştu.
TCMB’nin enflasyon söylemi değişmişti
Evvelki datadan bu yana enflasyona ait en kritik başlıklardan biri de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) telaffuz değişikliği olmuştu.
TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, Ağustos toplantısını izleyen periyotta hem yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantılarda, tıpkı vakitte Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası iktisat toplantısında para siyaseti açısından kritik bildiriler vermişti.
Eylül ayının birinci gününde yatırımcılarla gerçekleştirilen görüşmede Kavcıoğlu, uzun müddettir tekrar ettiği enflasyon üzerinde siyaset faizi tahhahhütünü tekrar etmedi.
Kavcıoğlu ayrıyeten, manşet enflasyon göstergeleri yerine daha düşük düzeyde olan çekirdek enflasyona odaklanmanın pandemiden çıkış periyodunda daha uygun olduğunu da belirtti.
Kavcıoğlu 8 Eylül’de Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası iktisat toplantısındaki konuşmasında “Enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin değerini artırmakta” demiş ve para siyaseti duruşunun enflasyondaki düşüşü sağlayacak sıkılıkta olduğunu söz etmişti.