Vazomotor rinit ( alerjik olmayan rinit )

Semih

New member
Rinit ( burun iltihabı ) burun içini döşeyen dokunun iltihaplanması ile oluşan, dünya genelinde yaygın bir hastalık olup, hastanın ömür kalitesi üzerinde değerli bir sıkıntıya yol açar.

Rinit yanında birfazlaca hastalıkla birlikte toplum üzerinde kıymetli bir sosyo-ekonomik yük oluşturur. Rinite yol açan niçinler alerjenler yahut öteki niçinler olarak ayrılabilir. Rinit hastalarının birçoklarının alerjik olmayan kıymetli tetikleyiciler ile sıkıntılar yaşadığını görülmektedir. Bu yüzden alerjik olmayan yahut her ikisinin birlikte olduğu (alerjik ve alerjik olmayan) rinitlerin alerjik rinittten ayırt edilmesi son derece değerlidir.

Vazomotor Rinit ( İrritan rinit) öteki isimleri, Alerjik olmayan, Enfeksiyona bağlı olmayan rinit olarak bilinir. “Vazo”, kan damarlarını “motor”, burun dokusunu ve kan damarlarını uyaran hudutları söz eder. kimi zamande altında bir niye bulamadığımız rinitleri tanımlamak için idiopatik alerjik olmayan rinit olarak isimlendirilir. Vazomotor rinit (VMR) dünya nüfusunun % 10 ile % 25’ini etkileyen global bir sıhhat problemini temsil etmektedir.

Alerjik olmayan rinit (vazomotor rinit), kronik hapşırma, burun tıkanıklığı yahut burun akıntısı ile kendini gösteren bir durumdur. Bu semptomlar alerjik rinit (saman nezlesi) ile emsal olsa da, alerjik olmayan rinit farklıdır zira bir alerjik rinit bağışıklık sisteminin oluşturmuş olduğu aşıra cevaba bağlı olarak gerçekleşir. Alerjik olmayan rinitte bağışıklık siteminde çok cevaba bağlı IgE antikorları gelişmeden oluşur. Alerji bildiğimiz üzere bağışıklık sisteminin alerjen olarak bilinen zararsız bir hususa verdiği çok reaksiyon kararında ortaya çıkar.

Alerjik rinit çabucak sonrasında alerjik astıma dönüşebildiği üzere öbür alerjik hastalıklarla da beraberlik gösterebilir. Vazomotor rinit hayatı tehdit edici değildir. Devamlı şikayetleri olan hastalar için semptomlar rahatsız edici olabilir, fakat önemli değildirler ve astıma ilerlemezler.

Alerjik olmayan rinit çocuklar ve yetişkinleri etkileyebilir, lakin 20 yaşından daha sonra daha yaygındır. Alerjik olmayan rinit şikayetlerine yol açan tetikleyicileri değişebilir. ömrümüz boyunca karşılaşabileceğimiz çeşitli kimyasal içerikli kokuları yahut tahriş edici unsurları, hava değişimleri, kimi ilaçlar, muhakkak yiyecekleri ve kronik hastalıklar vazomotor rinit belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Alerjik bir sebebin dışlanmasından daha sonra alerjik olmayan rinit tanısı konur. Alerji uzmanları tarafınca yapılacak olan alerji testleri sonucunda vazomotor rinit tanısı konulabilir.

VAZOMOTOR RİNİT NASIL OLUŞUR ?

Vazomotor rinit daha epeyce değişkenlik gösteren kimi vakit de devamlı olabilen ani başlayan süratlice gelişen ve genellik le kısa periyodik burun tıkanıklığı, burun akıntısı, geniz akıntısı nadiren de kaşıntı ve hapşırık yakınmalarının eşlik ettiği, burun mukozasının çok cevabına bağlı gelişen bir hastalıktır.

Vazomotor rinit temel olarak burun ortasındaki kılcal damarların şişmesine yol açan burun içini döşeyen hudut uçlarının çok hassas olmasından kaynaklanır. Burun ortasındaki kan damarları genişlediğinde yahut şiştiğinde burunda ödeme bağlı tıkanıklık oluşur ayrıyeten damar dışına sıvı kaçışına bağlı oluşan mukus burun akıntısına niye olur.

Vazomotor rinitte burun ortasındaki nöral yapının bozulması istikrar halinde bulunması gereken sempatik ve parasempatik hudut sisteminin parasempatik snir sistemi istikametinde kaydığını görülür. Sempatik sistemin çalışmasının azaldığı ve parasempatik sistemin daha baskın çalıştığını gösteren çalışmalar vardır. Bu hastaların burun içini döşeyen yapının hücresel seviyede hudut uçlarının uyarılmasına çok karşılık verdiği gösterilmiştir

Burundaki kan damarlarının niye apansız genişlediği dilate olduğu bilinmemektedir. Bu tepkiye yol açan kimi yaygın tetikleyiciler vardır.

Aşağıdakiler burun ortasındaki hudut uçlarında çok karşılığa bağlı olarak damarların süratle genişlemesine niye olur.

Parfüm, koku, yemek koku ve dumanı yahut sigara dumanı üzere ortamdaki iritanlar. Kimi mesleklerde maruz kalınan kimyasal unsurlar.

Hava kurallarında değişim sıcaklık, basınç yahut nem değişiklikleri bilhassa kuru havalar niye olabilir.

Sıcak yahut baharatlı yiyecekler ve alkollü içecekler içmek de burnunuzun ortasındaki zarların şişmesine ve burun tıkanıklığına niye olabilir.

İnorganik tozlar (ev tozu akarı haricindeki tozlar ), hava kirliliği.

Birtakım ilaçlar mesela Aspirin, ibuprofen yahut beta blokerler ( Propranolol , Metoprolol, Atenolol), sedatifler, antidepresanlar, oral kontraseptifler, erektil disfonksiyonu ve prostat hipertrofisinde kullanılan ilaçlarla haricinde östrojen içeren hormon ilaçları en sık yol açan ilaçlardandır

Gerilim (duygusal yahut fiziksel) üzere durumlarda vazomotor rinitin oluşmasına yol açabilir.

Başka Alerjik olmayan rinit niçinlerinden ayırt edilmesi gerekir. Bunlar ortasında

Eozinofilik nonallerjik rinit (NARES)

Mesleksel rinit

Hormonal rinit,

Rinitis medicamentosa,

Gustatuar rinit: çoklukla yemek yemenin birkaç saati ortasında vagus sonunun uyarılmasından kaynaklanır.

Enfeksiyonlar ve Atrofik rinit üzere alerjik olamayan rinitlerin vazomotor rinitten ayırt edilmesi gerekir.

VAZOMOTOR RİNİT niçinLERİ NELERDİR ?

Vazomotor Rinit, aralıklı (gelen ve giden) hapşırma atakları, burun ortasındaki mukozadaki kan damarının genişlemesine bağlı burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile ortaya çıkan kronik rinittir.

Alerjik olmayan rinitler ortasında yer alan vasomator rinitin oluşmasında kuru bir atmosfer, hava kirleticileri, baharatlı yiyecekler, alkol, ağır duygusal değişimler ve birtakım ilaçlar üzere uyaranlarla ortaya çıktığı görülür, bu üzere dış faktörlere karşı çok bir reaksiyon kararında görülmektedir.

Aslında, polen, toz, küf yahut kedi, köpek, kuş üzere hayvan tüyleri de dahil olmak üzere havada bulunan kimyasal içerikli partiküller, alerjik tepkiye yol açmadan da yani bu şeylere aslında alerjisi olmamasına karşın birtakım insanları rahatsız edebilir.

Alerjik rinitin bilakis, vasomator rinit ekseriyetle yetişkin yaşlarda başlar ve polen, mesken tozu akarı, köpekler yahut kediler üzere klasik alerjenlere maruz kalmasıyla kötüleşmez. Yani bu alerjenler alerjik hastalarda görüldüğü üzere bağışıklık sistemindeki IgE aracılıklı yol üzerinden alerjik tepkiye yol açmaz. Vasomator rinit sıcaklık, nem ve / yahut barometrik basınçtaki değişimlerden kaynaklanabileceğinden, hastalar ilkbahar ve sonbaharda yaşanan bu iklim şartlarındaki değişikliklerle bağlantılı mevsimsel şikayetlerinde artışlar yaşayabilir. Bu niçinle, mevsimsel artış gösteren vasomator rinit, mevsimsel alerjik rinitle karışabilir.

Vazomotor riniti olan beşerler ısı değişimi kimyasal içerikli partiküllerde yahut duygusal ve hormonal değişimlere karşı yani her türlü irritasyona karşı olağanüstü derecede hassastırlar ve düşük konsantrasyonlarda irritanlara maruz kaldıklarında bile değerli nazal semptomlar oluşabilir.

Vazomotor riniti olan şahıslar çoklukla “ıslak” ve “kuru” burun şikayetleri olan şahıslar olarak iki kümeye ayrılır. Bu tepkiler, soğuk kuru hava, parfümler, boya dumanları ve sigara dumanı üzere spesifik olmayan tahriş edici uyaranlarla provoke edilebilir.

Vazomotor rinitin en temel özellikleri nelerdir ?

Ekseriyetle alerji hikayesi yoktur.

Hastada şikayetlere yol açan bir enfeksiyon yoktur.

Vazomotor rinit değişken bir biçimde kendini gösterebilir. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı yahut kuruluk, hapşırma ve geniz akıntısı görülürken alerjik formun tersine, nadiren burunda kaşıntıya, ve ek olarak gözler yahut boğazda kaşıntıya yol açar.

Burun akıntısı ağır olmakla birlikte burun kaşıntısı eşlik etmeksizin baş ağrısı bilhassa frontal baş ağrısı eşlik edebilir.

Yemek daha sonrasında (özellikle baharatlı yiyecekler) kimi hastalarda daha fazla burun akıntısı yahut tıkanıklığı görülür.

Olağan bireyleri rahatsız etmeyen çevresel şartlar tarafınca tetiklenebilen kalıcı yahut aralıklı nazal semptomlara yol açabilir.

Sıcaklık ve nem değişimlerinden dolayı kimi vakit mevsimsel bir değişim mevcut olabilir.

Çevresel faktörler içinde kuvvetli koku, soğuk havaya maruz kalma, sıcaklık, nem ve / yahut hava basıncındaki değişiklikler yanında alkollü içeceklerin içilmesi ve adetle ilgili hormon düzeylerinde değişiklikler burun şikayetlerin oluşmasına yol açabilir.

VAZOMOTOR RİNİT TANISI NASIL YAPILIR?

Vazomotor rinit tanısı evvela klinik hikaye ve öbür bilinen niçinlerin dışlanması ile konur.

Vazomotor rinit tanısı hastanın şikayetlerinin hikayesi ve tetikleyicilerinin saptanması üzerine konseyidir. Bilhassa alerjik rinitin dışlanması gerekir. Hastanın semptomlarına yol açan niçinleri ortaya koymak için alerji testlerine en sık deri prick testine ve kandan yapılan alerji testlerine başvurulur.

Hastanın şikayetlerinin kıssası, dikkatle alındıktan daha sonra çoklukla dikkatli bir burun ve boğaz muayenesi yapılması teşhis için gereklidir. Hikaye ve muayeniçin daha sonra kimi testlere başvurulabilir. Alerjik bir temel olmadığından emin olmak için alerji deri prick testi ve başka alerji testleri yapılmalıdır. Bu testler tedavi yaklaşımımızı etkileyecektir.

Alerjik olmayan rinit ayırıcı tansında hipotroidi akromegali üzere hastalıklara dikkat edilmesi gereklidir. vazomotor rinitin nonalerjik eosinofillik rinit (NARES) ayırımının yapılması ve öbür alerjik olmayan rinitten ayırt edilmesi için kan ve öbür testlerin alerji uzmanları tarafınca yapılması daha uygun olur.

VAZOMOTOR RİNİT TEDAVİSİ NASIL YAPILIR ?

Vazomotor rinitte tedavi seçenekleri bulunmasına karşın net ve kesin bir tedavisi yoktur. Uzun müddetli şikayetleri olan hastaların uygulayabileceği tedavi seçenekleri evvela irritan faktörlerden kaçınmaya yöneliktir. Semptomlara yönelik olarak konutta hazırlayacağımız yahut eczenelerden alabileceğimiz tuzlu su içeren yıkama solüsyonları yahut semptomatik ilaç tedavisinden faydalanabiliriz. Ayrıyeten sempatik ve parasempatik hudut sistemindeki dengesizliğini tedavi etmek için nörektomi ve alt konka hipertrofisine yönelik cerrahi teşebbüsleri kapsamaktadır.

Vazomotor rinit tedavisinde tedbirler nelerdir ?

Vazomotor rinit şikayetlerine yol açan niçinlerden kaçınma son derece değerlidir. Teneffüs tahriş edici olan kuvvetli koku (parfüm, sabun, boya vb.) Ve hava kirletici hususlar (duman dumanı, tütün dumanı) üzere çevresel tetikleyicilerden kaçınılması semptomların daha da berbatlaşmasını engellemek için tavsiye edilebilir.

Konutunuzun içini sabit bir sıcaklıkta tutmak ve havanın nemini ayarlamak için bir nemlendirici kullanmak, rinit semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Konut ve işyerini tozdan, dumandan ve başka alerjenlerden ve çevresel tahriş edici unsurlardan uzak tutmaya da çalışmalısınız. Vazomotor rinitli biroldukca hasta alerjik yolla olmasa da en kuvvetli tahriş edici olan meskenin ortasındaki tozlar için tedbir almalıdır.

Alkollü içeceklerin, bilhassa bira ve şarabın içilmesi, ekseriyetle vazomotor rinit semptomlarını şiddetlendirir ve kaçınılması beklenen faktörler olarak kabul edilebilir. Kimi ilaçlar bilhassa aspirin üzere nsai ilaçlar yahut Reserpin ve Propranalol içeren tansiyon ilaçları, şikayetlerin daha da kötüleştirebilir. Bunların haricinde aldığınız ilaçlar konusunda bilgi almak için hekiminize danışmalısınız.

Antrenman yapmak ve Fizikî aktivite, kan damarların üzerinde tesiri olan sempatik hudut sisteminin düzenlenmesi yardımcı olur.

Vazomotor rinitte tedbirler haricinde meskende hazırlayacağımızı tuzlu solüsyonları yahut eczanelerden alacağımız %0.9’luk serum fizyolojik içeren solüsyonlar ile yapılan burun yıkamalarının, burun ortasında yer alan irritanların uzaklaştırılması ve temizlenmesine yardımcı olarak sekresyonların azalmasını sağlayabilir.

Vazomotor rinit tedavisinde İlaç Tedavisi nelerdir ?

Antihistaminikler değişken bir karşılığa sahiptir. İkinci kuşak oral antihistaminikler vazomotor rinit tedavisinde tesiri fazlaca görülmemektedir, lakin birinci nesil oral antihistaminikler antikolinerjik aktiviteye bağlı olarak birtakım yararlar sağlayabilir. Bilhassa kimi topikal antihistaminiklerin nasal spray olarak kullanılmasıyla vazomotor rinitte tesiri olduğu tespit edilmiştir.

Ülkemizde de eczanelerde yer alan topikal antihistaminikten azelastin, vazomotor rinit için tesirli olduğu gösterilen bir ilaçtır.

Antihistaminik ilaçlar ana semptomu burun akıntısı olan ve ekseriyetle alerjik rinit ve vazomotor rinit birlikte olan biroldukca hasta için kullanılabilir.

Antikolinerjik casuslar ortasında topikal uygulama için onaylanan tek topikal antikolinerjik ilaç, ipratropium bromürdür. Burun akıntısı daha ağır olan hastalarda, yahut tek semptom olduğunda ipratropyum bromür (% 0,03) burun spreyi önerilir. Güncellenen rinit uygulama parametrelerinden intranazal kortikosteroid ile kombinasyon halinde kullanması, burun akıntısı tedavisi için tek başına kullanılan bir ilaca göre daha tesirlidir.

İntranazal kortikosteroidlerin bilhassa vazomotor rinit ve NARES’de tesirli olduğu bulunmuştur. Klinik olarak, şu anda mevcut olan intranazal steroidler içinde bir fark bulunmadığı görülmektedir. Çabucak tesirini göstermeye başlamazlar semptomların güzelleşmeye başlaması 24 ila 72 saat sürebilir. Topikal steroidler burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırma üzerinde tesirlidir. Fosfolipaz A2’yi inhibe ederek, asetilkolin reseptörlerinin aktivitesini azaltarak ve bazofil, mast hücresi ve eozinofil sayılarını azaltarak, vazoaktif mediyatörlerin niye olduğu lokal inflamatuar cevabı baskılarlar.

Dekonjestanlar yahut sempatomimetik casuslar, sıklıkla tıkanıklık için kullanılır. Vazomotor rinitin tedavisi için dekonjestanlar dirençli hastalar için yalnızca 10 gün mühlet ile olmalıdır. Dekonjestanlar burun kan damarlarını daraltarak çalışır. Bu ilaçlar, reçeteli bir burun spreyi yahut ağızdan alınan bir tablet halinde olabilir.

Topikal olarak, bu ilaçlar Rhinitis Medicamentosa’ya ( bu ilaçların topikal formülasyonlarını beş günden çok bir süre daha sonra kullandıktan daha sonra oluşan tıkanıklığına) niye olabilir.

Vazomotor rinit tedavisinde cerrahi tedaviler nelerdir?

Vazomotor Rinit ilaç tedavisine yanıt vermiyorsa, nadiren cerrahi prosedürler düşünülebilir. Vazomotor rinit için uygulanan cerrahi tedaviler daha fazlaca alt konka hipertrofisine ve otonom hudut sisteminde bozukluklara yöneliktir.

6 yahut 12 aylık başarısız tıbbi tedaviden daha sonra (azelastin ve / yahut dekonjestanlar ve / yahut ipratropyum bromür ile intranazal kortikosteroid) daha sonra cerrahi seçenekler düşünülebilir. Hastanın vazomotor rinit yanında ağır nazal septal deviasyonuna bağlı burun tıkanıklığı var ise alt konka hipertrofisi, adenoidal hipertrofi yahut refrakter sinüzit üzere bir arada öbür meseleleri var ise cerrahi süreçler daha ön planda tutulabilir.

Alk konka hipertrofisine yönelik olarak sklerozan husus enjeksiyonları, haricinde radyofrekans ile koterisazyon yahut gümüş nitrat ile kimyasal yahut elektrokoterisazyon süreçleri yapılabilir. Kriyoterapi de mukoza ve submukozayı üzerine yapılan tedavi ile tıkanıklık için pek başarılı bir biçimde tedavi edilebilir. birebir vakitte, kimi vakit uzun müddetli postoperatif burun tıkanıklığı ve nazal septumda hasar mümkünlüğü da vardır.

Gümüş nitrat yahut elektrik akımı ile yapılan koterisazyon, yalnızca mukozayı tesir eder. Kriyoterapi, submukozayı da etkilediği için koterizasyondan üstündür.

Alt konka kemiğinin submukozal rezeksiyonu, parsiyel yahut total konka rezeksiyonu, ve turbinoplasti üzere cerrahi süreçler uygulanabilir. Ameliyat daha sonrası kanamanın olabileceği güç prosedürlerdir. Kısmi yahut total alt konka rezeksiyonu burun tıkanıklığı için pek başarılı tedavilerdir, fakat ameliyat daha sonrası kanama ve kabuklanmaya yol açabilir.

Vidian nörektomi ile hem semptatik hemde parasempatik sistemdeki işlev bozukluğu düzeltilmeye çalışılır. Bilhassa burun akıntısı üzerine son derece tesirlidir. Vidian hudut haricinde anterior etmoid hudut blokajı yahut sphenopalatin hudut ganglion blokajınında tesirli olduğunu gösteren çalışmalar vardır.

Otonom hudut sistemi, burun ve paranazal sinüsleri üzerinde tesiri vardır ayrıyeten astım üzere teneffüs yolu hastalıklarında değerli bir rol oynar. Burun ortasındaki damarlar ve bezlerin otonom hudut sistemi tarafınca uyarılması burnumuzdan içimize aldığımız havanın sıcaklığının düzenlenmesini ayrıyeten neminin ayarlanması sağlar bunun haricinde alt teneffüs yollarına hava geçişinde partiküllerin temizlenmesi üzerinde de kıymetli bir role sahiptir.

Yeni geliştirilen tedavi biçimleri bu otonomik disfonksiyon üzerine planlanmaktadır.

Botulinum toksin A’nın nöroimmünomodülatör tesirleri ile semptomlarını hafifçeletme konusunda umut verici sonuçlar göstermiştir. Burun içine uygulanan botulinum toksin tip A (BTX-A) enjeksiyonu tedavi burun akıntısı ve başka semptomların azalmasına niye olduğu bildirilmiştir.

Kapsaisin de yeni bir anti-enflamatuar sınıf olarak ortaya çıkmıştır. Kapsaisin, kırmızı biberin yağında bulunan kimyasaldır ve başlangıçta uygulanan alanı tahriş eder, lakin ondan sonrasında duyusal hudut liflerini duyarsızlaştırır. Burun tıkanıklığı, hapşırma ve tıkanıklıktan sorumlu burun hiperreaktivitesini denemek ve azaltmak için intranazal kullanılmıştır ve çalışmalarda tesirli olduğu gösterilmiştir.

Sfenopalatin gangliona uygulanan akupunktur ile bir çalışmada, hava yolunda düzgünleşme olduğu gösterilmiştir. Amerikada yapılan bir çalışmada akupunktur uygulanan bir hasta kümesinde vazomotor rinit semptomlarında azalma olduğu gösterilmiştir. Öteki bir çalışmadaysa tesirli olmadığı gösterilmiştir.

Gümüş nitratın topikal olarak burun içine uygulanması bir çalışmada tesirli olduğu bulunmuştur. Hastalarda burun akıntısı, hapşırma ve burun tıkanıklığında güzelleşme saptandı. Vazomotor rinitli hastalarda prospektif olarak yapılan iki çalışma da nazal semptomlarda manalı güzelleşme sağladı gösterilmiştir.

SONUÇ OLARAK

Vazomotor Rinit, aralıklı (gelen ve giden) hapşırma atakları, burun ortasındaki mukozadaki kan damarının genişlemesine bağlı olarak burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile ortaya çıkan kronik rinittir.

hayatımız boyunca karşılaşabileceğimiz çeşitli kimyasal içerikli kokuları yahut tahriş edici unsurları, hava değişimleri, birtakım ilaçlar, belli yiyecekleri ve kronik hastalıklar vazomotor rinit belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Polen, toz, küf yahut kedi, köpek, kuş üzere hayvan tüyleri de dahil olmak üzere havada bulunan kimyasal içerikli partiküller, alerjik tepkiye yol açmadan da yani bu şeylere aslında alerjisi olmamasına karşın kimi insanları rahatsız edebilir.

Vazomotor rinit tanısı hastanın şikayetlerinin hikayesi ve tetikleyicilerinin saptanması üzerine heyetidir. Bilhassa alerjik rinitin dışlanması gerekir.

Vazomotor rinitte tedavi tedbir, ilaç tedavi ve cerrahi usuller ile yapılır.

6 yahut 12 aylık başarısız tıbbi tedaviden daha sonra (azelastin ve / yahut dekonjestanlar ve / yahut ipratropyum bromür ile intranazal kortikosteroid) daha sonra cerrahi seçenekler düşünülebilir.

Burun içine uygulanan botulinum toksin tip A (BTX-A) enjeksiyonu ve Kapsaisin de yeni bir anti-enflamatuar ilaçlar yeni tedaviler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Alerjik bir sebebin dışlanmasından daha sonra alerjik olmayan rinit tanısı konur. Alerji uzmanları tarafınca yapılacak olan alerji testleri ve öteki testler sonucunda vazomotor rinit tanısı konulabilir.
 
Üst