Türkiye’nin sırtındaki kambur: Parlamenter sistem Türkiye, 2023 seçimlerine hazırlanıyor. Cumhur İttifakı’nın adayı Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan. Millet İttifakı’nda ise adaylık bilmecesi devam ediyor.
Cumhur İttifakı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ndeki eksikleri tamamlayarak yeni sistemin güçlendirilmesinden yanayken, Millet İttifakı ise parlamenter sisteme dönüşü savunuyor. Millet İttifakı’nın savunduğu parlamenter sistem, Türkiye’ye uzun yıllar istikrarsızlık getirdi. Tek parti iktidarları hayal bile olmuşken, koalisyon hükümetleri ülkeyi ekonomik buhranlara sürükledi. Bilhassa 1970-80 ve 1990-99 ortası yıllar Türkiye siyasi tarihinin en buhranlı geçtiği yıllar oldu.
10 YIL İÇİNDE 13 HÜKÜMET!
Gelin o senelera özetlemek gerekirse göz atalım. 1970’ten 1980’e kadar; ülkeyi 12 Eylül darbesine götüren süreçte kurulan hükümetler şu biçimde:
31. HÜKÜMET | 3 Kasım 1969 – 6 Mart 1970, 123 gün.
32. HÜKÜMET | 6 Mart 1970 – 26 Mart 1971, 1 yıl 20 gün.
33. HÜKÜMET | 26 Mart 1971 – 11 Aralık 1971, 260 gün.
34. HÜKÜMET | 11 Aralık 1971 – 22 Mayıs 1972, 163 gün.
35. HÜKÜMET | 22 Mayıs 1972 – 15 Nisan 1973, 328 gün.
36. HÜKÜMET | 15 Nisan 1973 – 26 Ocak 1974, 286 gün.
37. HÜKÜMET | 26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974, 295 gün.
38. HÜKÜMET | 17 Kasım 1974 – 31 Mart 1975, 134 gün.
39. HÜKÜMET | 31 Mart 1975 – 21 Haziran 1977 2 yıl 82 gün.
40. HÜKÜMET | 21 Haziran 1977 – 21 Temmuz 1977, 30 gün.
41. HÜKÜMET | 21 Temmuz 1977 – 5 Ocak 1978, 168 gün.
42. HÜKÜMET | 5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979, 1 yıl 311 gün.
43. HÜKÜMET | 12 Kasım 1979 – 12 Eylül 1980, 305 gün.
KAOS, SAĞ-SOL ÇATIŞMASI, MEVTLE SONUÇLANAN ATAKLAR VE 12 EYLÜL DARBESİ
Burada bir parantez açmamız gerekiyor. Türkiye siyasetinin en kara günlerinden biri 12 Eylül 1980’de yaşandı. Genelkurmay Lideri Orgeneral Kenan Cihan’ın başkanlığında kurulan Ulusal Güvenlik Kurulu askeri darbeyle tüm siyasi partilerin kapısına kilit verdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi kapatıldı. 650 bin kişi gözaltına alındı, binlerce kişi azap gördü, onlarca kişi idam edildi.
Darbe öncesi sokaklar sağ-sol kavgasıyla çalkalanıyor, her gün onlarca kişi öldürülüyordu. daha sonrasında gelen kanlı darbe de yüz binlerce insanı mağdur etti.
12 Eylül’den daha sonra birinci hükümet 21 Eylül 1980’de Bülent Ulusu’nun başbakanlığında kuruldu. ondan sonrasında Turgut Özal 1983’te Başbakanlık koltuğuna oturdu. Kurduğu birinci hükümet 4 yıl 8 gün, ikinci hükümet 1 yıl 314 gün vazife yaptı.
9 Kasım 1989’da Yıldırım Akbulut Başbakan oldu. 47. Hükümet 1 yıl 226 gün bakılırsav yaptı.
Ve 90’lı yıllar. Bin liralarla söz edilen dövizin milyon liralara tırmanışı, enflasyonun yüzde 300’lere yükseldiği, her gün faili meçhul cinayetlerin yaşandığı bu karanlık 10 yılın ardındaki en büyük sebeplerden biri siyasetteki istikrarsızlık oldu.
KARANLIK 10 YIL İÇİNDE 10 HÜKÜMET
1991 ile 2002 yılları içinde kurulan hükümetlerin nazaranvde bulunduğu müddet şöyleki:
48. HÜKÜMET | 23 Haziran 1991 – 20 Kasım 1991, 150 gün.
49. HÜKÜMET | 20 Kasım 1991 – 16 Mayıs 1993, 1 yıl 177 gün.
50. HÜKÜMET | 25 Haziran 1993 – 5 Ekim 1995, 2 yıl 102 gün.
51. HÜKÜMET | 5 Ekim 1995 – 30 Ekim 1995, 25 gün. (Güvenoyu alamadı.)
52. HÜKÜMET | 30 Ekim 1995 – 6 Mart 1996, 128 gün.
53. HÜKÜMET | 6 Mart 1996 – 28 Haziran 1996, 114 gün.
54. HÜKÜMET | 28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997, 1 yıl 2 gün.
55. HÜKÜMET | 30 Haziran 1997 – 11 Ocak 1999, 1 yıl 195 gün.
56. HÜKÜMET | 11 Ocak 1999 – 28 Mayıs 1999, 137 gün.
57. HÜKÜMET | 28 Mayıs 1999 – 18 Kasım 2002, 3 yıl 174 gün.
CUMHURBAŞKANI, BAŞBAKAN’A ANAYASA KİTAPÇIĞI FIRLATTI, İKTİSAT TEPETAKLAK OLDU
İstikrarsız hükümetler ekonomiyi yönetemiyorken; siyasetteki gerginlik de iktisadın daha da bozulmasına sebep oluyordu. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri 19 Şubat 2001’deki Ulusal Güvenlik Heyeti toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Başbakan Bülent Ecevit’e Türkiye Cumhuriyeti Anayasa kitapçığını fırlatması oldu.
Cumhuriyet tarihinin en derin krizlerinden biri olarak yorumlanan bu olay daha sonrası birebir gün İstanbul Borsası yüzde 14, sonraki gün yüzde 18 bedel kaybetti. Gecelik faizler yüzde 760’a, Hazine borçlanma faizi ise yüzde 144’e kadar yükseldi. 680 bin lira düzeyinde olan Amerikan doları bir hafta ortasında 1 milyon lirayı geçti. Kriz yüzünden epeyce sayıda iş yeri kapandı. Boğazına kadar borca batan esnaf, başbakanın önüne müellif kasa fırlattı.
KAYNAK: HABER7
Cumhur İttifakı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ndeki eksikleri tamamlayarak yeni sistemin güçlendirilmesinden yanayken, Millet İttifakı ise parlamenter sisteme dönüşü savunuyor. Millet İttifakı’nın savunduğu parlamenter sistem, Türkiye’ye uzun yıllar istikrarsızlık getirdi. Tek parti iktidarları hayal bile olmuşken, koalisyon hükümetleri ülkeyi ekonomik buhranlara sürükledi. Bilhassa 1970-80 ve 1990-99 ortası yıllar Türkiye siyasi tarihinin en buhranlı geçtiği yıllar oldu.
10 YIL İÇİNDE 13 HÜKÜMET!
Gelin o senelera özetlemek gerekirse göz atalım. 1970’ten 1980’e kadar; ülkeyi 12 Eylül darbesine götüren süreçte kurulan hükümetler şu biçimde:
31. HÜKÜMET | 3 Kasım 1969 – 6 Mart 1970, 123 gün.
32. HÜKÜMET | 6 Mart 1970 – 26 Mart 1971, 1 yıl 20 gün.
33. HÜKÜMET | 26 Mart 1971 – 11 Aralık 1971, 260 gün.
34. HÜKÜMET | 11 Aralık 1971 – 22 Mayıs 1972, 163 gün.
35. HÜKÜMET | 22 Mayıs 1972 – 15 Nisan 1973, 328 gün.
36. HÜKÜMET | 15 Nisan 1973 – 26 Ocak 1974, 286 gün.
37. HÜKÜMET | 26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974, 295 gün.
38. HÜKÜMET | 17 Kasım 1974 – 31 Mart 1975, 134 gün.
39. HÜKÜMET | 31 Mart 1975 – 21 Haziran 1977 2 yıl 82 gün.
40. HÜKÜMET | 21 Haziran 1977 – 21 Temmuz 1977, 30 gün.
41. HÜKÜMET | 21 Temmuz 1977 – 5 Ocak 1978, 168 gün.
42. HÜKÜMET | 5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979, 1 yıl 311 gün.
43. HÜKÜMET | 12 Kasım 1979 – 12 Eylül 1980, 305 gün.
KAOS, SAĞ-SOL ÇATIŞMASI, MEVTLE SONUÇLANAN ATAKLAR VE 12 EYLÜL DARBESİ
Burada bir parantez açmamız gerekiyor. Türkiye siyasetinin en kara günlerinden biri 12 Eylül 1980’de yaşandı. Genelkurmay Lideri Orgeneral Kenan Cihan’ın başkanlığında kurulan Ulusal Güvenlik Kurulu askeri darbeyle tüm siyasi partilerin kapısına kilit verdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi kapatıldı. 650 bin kişi gözaltına alındı, binlerce kişi azap gördü, onlarca kişi idam edildi.
Darbe öncesi sokaklar sağ-sol kavgasıyla çalkalanıyor, her gün onlarca kişi öldürülüyordu. daha sonrasında gelen kanlı darbe de yüz binlerce insanı mağdur etti.
12 Eylül’den daha sonra birinci hükümet 21 Eylül 1980’de Bülent Ulusu’nun başbakanlığında kuruldu. ondan sonrasında Turgut Özal 1983’te Başbakanlık koltuğuna oturdu. Kurduğu birinci hükümet 4 yıl 8 gün, ikinci hükümet 1 yıl 314 gün vazife yaptı.
9 Kasım 1989’da Yıldırım Akbulut Başbakan oldu. 47. Hükümet 1 yıl 226 gün bakılırsav yaptı.
Ve 90’lı yıllar. Bin liralarla söz edilen dövizin milyon liralara tırmanışı, enflasyonun yüzde 300’lere yükseldiği, her gün faili meçhul cinayetlerin yaşandığı bu karanlık 10 yılın ardındaki en büyük sebeplerden biri siyasetteki istikrarsızlık oldu.
KARANLIK 10 YIL İÇİNDE 10 HÜKÜMET
1991 ile 2002 yılları içinde kurulan hükümetlerin nazaranvde bulunduğu müddet şöyleki:
48. HÜKÜMET | 23 Haziran 1991 – 20 Kasım 1991, 150 gün.
49. HÜKÜMET | 20 Kasım 1991 – 16 Mayıs 1993, 1 yıl 177 gün.
50. HÜKÜMET | 25 Haziran 1993 – 5 Ekim 1995, 2 yıl 102 gün.
51. HÜKÜMET | 5 Ekim 1995 – 30 Ekim 1995, 25 gün. (Güvenoyu alamadı.)
52. HÜKÜMET | 30 Ekim 1995 – 6 Mart 1996, 128 gün.
53. HÜKÜMET | 6 Mart 1996 – 28 Haziran 1996, 114 gün.
54. HÜKÜMET | 28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997, 1 yıl 2 gün.
55. HÜKÜMET | 30 Haziran 1997 – 11 Ocak 1999, 1 yıl 195 gün.
56. HÜKÜMET | 11 Ocak 1999 – 28 Mayıs 1999, 137 gün.
57. HÜKÜMET | 28 Mayıs 1999 – 18 Kasım 2002, 3 yıl 174 gün.
CUMHURBAŞKANI, BAŞBAKAN’A ANAYASA KİTAPÇIĞI FIRLATTI, İKTİSAT TEPETAKLAK OLDU
İstikrarsız hükümetler ekonomiyi yönetemiyorken; siyasetteki gerginlik de iktisadın daha da bozulmasına sebep oluyordu. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri 19 Şubat 2001’deki Ulusal Güvenlik Heyeti toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Başbakan Bülent Ecevit’e Türkiye Cumhuriyeti Anayasa kitapçığını fırlatması oldu.
Cumhuriyet tarihinin en derin krizlerinden biri olarak yorumlanan bu olay daha sonrası birebir gün İstanbul Borsası yüzde 14, sonraki gün yüzde 18 bedel kaybetti. Gecelik faizler yüzde 760’a, Hazine borçlanma faizi ise yüzde 144’e kadar yükseldi. 680 bin lira düzeyinde olan Amerikan doları bir hafta ortasında 1 milyon lirayı geçti. Kriz yüzünden epeyce sayıda iş yeri kapandı. Boğazına kadar borca batan esnaf, başbakanın önüne müellif kasa fırlattı.
KAYNAK: HABER7