Tiroid hastalıklarına genel bakış ve İyot alımının Değeri

Semih

New member
Tiroid Bezinin Tarifi ve Hastalıkları:

Tiroid bezi, endokrin organlar içinde hacim olarak en büyük ve değerli işlevlere sahip olanı. Nefes borusu yani trakeanın ön kısmında yer alan 30-40 gram yükündeki bu organın temel nazaranvlerinden biri beden metabolizmasını ayarlayan T4 hormonunu salgılamak. Tiroid hormonlarının az salgılanması (hipotiroidi) halinde bağırsaktan saç teline kadar bütün metabolizma yavaşlayarak, saç dökülmesi, unutkanlık, uykuya eğilim, kilo alma, halsizlik, seste kabalaşma üzere şikayetler ortaya çıkıyor. Bu hormonun fazlalığı (hipertiroidi) ise çok terleme, saç dökülmesi ve süratli kilo kaybına yol açıyor.

Tiroid bezinde ortaya çıkan hastalıkların temelde iki biçimde görülür:

Tiroid bezin anatomik özelliklerine bağlı hastalıklar: Tiroid bezinin büyümesine guatr deniliyor. Guatrın, nodüllü ve nodülsüz olmak üzere iki tipi var. Bez hacim olarak büsbütün büyürse ‘nodülsüz’ ya da ‘diffüz guatr’ deniliyor. Nodül varlığında ise ‘nodüllü guatr’ olarak isimlendiriliyor.

Tiroid bezinin işlevsel durumuna bağlı hastalıklar. Tiroid bezi az hormon üretiyorsa hipotiroidi, epeyce üretiyorsa hipertiroidi tablosu ortaya çıkıyor.

Tiroid nodülleri (nodüler guatr), iyot eksikliği olan toplumlarda sık görülen (Türkiye’de sıklığı %25) ve son senelerda tiroid ultrasonunun da klinik kullanıma girmesi ile daha erken tespit edilen kıymetli bir tiroid hastalığıdır. Nodüler guatrlarda tiroid hormonu az salınabilir, fazla salınabilir yahut olağan olabilir. Yaklaşık %5 oranında tiroid kanseri riski vardır ve nodülden sıradançe yapılabilen tiroid ince iğne biopsisi ile kanser riski erkenden tespit edilebilir yahut hastaların büyük bir kısmının gereksiz yere ameliyat edilmesi önlenebilir. Nodüler guatrda tedavi yaklaşımı, tiroid hormon durumu, nodülün boyutu ve büyüme suratı, biyopsi ile kanser riski değerlendirmesine bakılırsa medikal yahut cerrahi olabilir. Tüm öbür tiroid hastalıkları üzere bahsin uzmanı tarafında tertipli takip ve erken teşhis ile hastalar çarçabuk tedavi edilebilmektedir.

Yeteri kadar iyot alıyor musunuz?

Metabolizmanın sağlıklı çalışması için kıymetli olan tiroid hormonunun hammaddesi iyotdur. Lakin yanlış tüketim alışkanlıkları ve oluşan bilgi kirliliği, toplumda yeteri kadar iyotlu tuz tüketiminin önüne geçiyor.


Tiroid bezinin sistemli çalışmasında iyot kıymetli rol oynuyor. Lakin günümüzde iyot tüketimi konusunda epey önemli bir baş karışıklığı var. Bunun en kıymetli sebebi ise son senelerda doğal tuz ismi altında iyotsuz tuz kullanmasının tanınan tv programlarında hususun uzmanı olmayan akademisyenler tarafınca topluma önerilmesidir. Tiroid hormonunun hammaddesi iyotdur. Ama bu husus bedende üretilmediği için dışarıdan alınması gerekiyor. Sağlıklı bir erişkinin günlük iyot gereksinimi 150 mcg iken gebelerde bu sayı 250 mcg’a kadar çıkabiliyor. Kâfi iyot alınmaması; ki Türkiye’de durum bu biçimde, tiroid bezinin daha fazla büyümesine yani guatra niye oluyor. Ayrıyeten iyot eksikliği olan toplumlarda nodül oluşumuna daha sık rastlanıyor. ötürüsıyla nodül ve guatrı önlemenin en doğal ve aktif yollarından biri günlük iyot alımını sağlamaktan geçiyor. Fakat Türkiye’nin yarısında hala çeşitli derecelerde iyot eksikliği mevcut.

Günde yarım çay kaşığı iyotlu tuz yeterlidir!

Sıhhatimizi korumak ve tansiyon sorunu yaşamamak için günlük 5 gram yani yaklaşık bir çay kaşığından fazla tuz tüketilmemelidir. Günlük 150 mcg iyot almak için yarım çay kaşığı yani 2,5-3 gram iyotlu tuz kafidir. halbuki ülkemizde günlük gereksiz tuz tüketimi fazla (yaklaşık 18 gram) bulunmasına karşın hala Türk toplumunun yaklaşık yüzde 50’sinde çeşitli derecelerde iyot eksikliği görülüyor. Bu da iyotsuz tuzların kullanıldığını gösteriyor ve son senelerda iyot alımındaki azalmanın temelinde doğal olduğu için tercih edilen lakin iyottan yoksul olan kaya, deniz yahut Himalaya tuzlarının tüketimi yatıyor.

Kâfi ölçüde günlük iyot alınmadığında guatr ve nodüllü guatr başta olmak üzere tiroid hastalıklarında artış oluyor. Fakat tuz alımı yalnızca hipertansiyon, kalp yetmezliği ve kronik böbrek yetmezliğinde kısıtlanır. Bu üzere durumlarda hekim denetiminde gerektiğinde tuz içermeyen iyot takviyesi hastalara verilir.

Bilhassa çocuklarda yetersiz iyot alımı varsa zehinsel ve nöromotor gelişimde sorunlar görülebiliyor. ötürüsıyla iyotlu tuz kullanması her yaş gurubu için gereklidir. Nadiren çok iyot alımı da (günlük 500 mcg’ın üzeri) kimi tiroid hastalıklarını tetikleyebilir lakin bu durum ülkemiz için sorun değil. Zira yapılan araştırmalar toplumumuzda yaklaşık %3 oranında yüksek iyot alındığını göstermiştir. bu biçimde iyot fazlalığının risklerini gündeme getirerek iyotlu tuz alımını teşvik etmemek, toplumun iyot alması gereken %97’inin sıhhatini riske atmak demektir.
 
Üst