İhsan Aktaş’tan kritik kıymetlendirme: İkinci Yirmi Yılın AK Partisi İşte İhsan Aktaş’ın, ‘ İkinci Yirmi Yılın AK Partisi’ başlıklı yazısı:
”Türkiye’de sol, genel olarak Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) çatısı içerisinde, kuruluşundan beri varlığını sürdürmektedir. Sağ ya da muhafazakar partiler içerisinde değerlendirilebilecek partiler ise (Demokrat Parti, Adalet Partisi, Anavatan Partisi) önderlerinden daha sonra siyasal ömürlerini tamamlamışlardır. Kuruluşundan 20 yıl geçtikten daha sonra Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) geleceği için ne söylenebilir? Yazgısı evvelki sağ ya da muhafazakar partilere mi benzeyecektir. AK Parti üzerine baş yoran kimi siyaset bilimciler, AK Parti’yi kimi partilerle özdeşleştirip, partinin mukadderatını de misal biçimde tanımlama uğraşı içerisindedirler. Bu ülkenin tarihini, sosyolojisini okuma konusunda sıkıntılı olan bakış açısı, AK Parti siyasetinin geleceğini okuyamaz.
Osmanlı’nın son devrini, İkinci Meşruiyet siyasetini, “İttihad-ı İslam” ve Osmanlı’nın ayakta kalma eforlarını, Abdülhamit İslamcılığını, ilmiye sınıfının devletten tardedilmesini, tek parti devrinde yaşanan sıkışmışlığı, Adalet Partisi ile milletin siyaset yolu ile geleceğe olan umudunu bir daha kurmasını, yetmişlerin Ulusal Selamet ve doksanların Refah Partisi’ni, Soğuk Savaş daha sonrası dünyanın geçirdiği başkalaşımı okumadan ve AK Parti’ye liderlik eden Recep Tayyip Erdoğan’ı ön şartsız tahlil etmeden, Türk siyaseti ve AK Parti’nin geleceği hakkında öngörü ortaya koymak zordur.
Siyasi ömrü yirmi yıla yaklaşan ve bugüne kadar hür seçimlerle iş başına gelen partiler içinde en uzun mühlet iktidarda kalarak “Hakim Parti” unvanını kazanan AK Parti’nin siyasi ömrü Cumhuriyet Halk Partisi kadar uzun ömürlü olabilir mi, sorusunun sorulma vakti gelmiştir. AK Parti iktidara geldiğinde ülkede fetret zamanı psikolojisi hakimdi. 28 Şubat süreci siyasetin tabiatını bozmuş, ekonomik sistem çökmüş, siyasette ümitsizlik hakimdi. Bunun yanı sıra saygın bir devlet tertibi kurulamamış, devlet-millet içinde bağ kopmuş ve yatırımlar ile hizmetler konusunda büyük açıklar oluşmuştu. AK Parti iktidar süreci, alışılmış hükümet süreçlerinden farklı olarak, bir araştırmacı titizliği ile ülke sorunlarını tasnif etti, kuvvetli takımları ile adım adım kangren olmuş sorunları çözdükçe, oy takviyesini artırmaya devam etti.
AK Parti’yi oluşturan omurga, sağcı partilerden bütünüyle farklıdır. Türkiye sosyolojisinde kıymetli bir yer tutan Refah Partisi külçeşidinin inşacı ve örgütlü yapısı, partinin omurgasını oluşturmaktadır. Kalkınmacı sağcılar ve vatanperver milliyetçiler, klasik tarikatlar, Soğuk Savaş cemaatleri, geniş halk kitleleri bu çatının altında temsil edilmektedir. Bu yelpazenin bütününün siyaseti, sokaktan memleketler arası bağlantılara kadar bütün bilgileri ile bilen bir önder tarafınca deruhte edilmesi de tamamlayıcı bir güçtür.
AK Parti’nin saat üzere çalıştığı yıllar, Sayın Cumhurbaşkanı’nın başbakan olduğu yıllardı. Sokakta konuşulan en küçük bir talebin dahi hissedilerek idareye yansıması, dünyada eşi görülmemiş seviyede direkt demokrasi örneği idi. Durduk yerde bir parti yüzde 50 oy tabanını sabit kadem yapamazdı. Başkanın Cumhurbaşkanı olması ve partiyle bağlantısının kopması, partinin hayatış olduğu zorluklar ve 15 Temmuz darbe teşebbüsünün yaşattığı travmalar, AK Parti’yi birfazlaca alanda çıkmaza sokmuştu. İkinci yirmi yılında aranması gereken tahlil partinin kendi kültürü içerisinde mevcuttur. Bir siyasi parti içerisinde kör noktaların oluşması ve kimi gurupların kendi önceliğini millet çıkarına yeğlemesi, bu halin içselleştirilmesi, partiler için problemli alanlardır. Siyasetnamelerde, örgütlü yapılar ve devlet aygıtı, insan bedenine benzetilir, kanın en kılcal damarlara kadar gitmesi ve sağlıklı bir biçimde geri gelmesi işleyen bir örgüt sistemi ile özdeşleştirilir. Siyaset geleneğimizde ikinci hükümet periyoduna varmadan birfazlaca siyasi parti çözülmüş ve halk takviyesini kaybetmiştir. AK Parti klâsik partilerden farklı olarak önder tesiri ile toplumun değişim talebini ve siyasi takımları çoğunlukla değiştirerek partiyi ve toplumsal talebi canlı tutmayı başarmıştır. İkinci yirmi yılda daha esaslı yaklaşımlara muhtaçlık vardır.
Bugünkü siyasal ortama baktığımızda kimi karar cümleleri ile durumu tanımlayabiliriz.
-Toplum çabucak hemen AK Parti haricinde bir partiyi hükümet etmeye ehil görmemekte, takviyesini yüzde 40 civarında partinin gerisinde tutmaktadır.
-Muhalefetin birinci büyük partisi sosyolojik bir sıkışmışlık yaşamaktadır ve bunu aşmak için bütün gayretleri yetersiz kalmaktadır.
-Cumhurbaşkanlığı için Millet İttifakı’nın bilinmeyenleri oldukcatur, bu denli bilinmeyen halk nezdinde tedirginlik oluşturmaktadır.
-HDP’nin siyasete dair rotasını belirlememesi, Türk siyaseti üzerinde olduğu kadar Millet İttifakı için de bir baskı ögesi olmaktadır.
-Türk toplumu Recep Tayyip Erdoğan’ı sevmekte ve buna karşılık AK Parti’nin uygun şeyler yapmasını istemektedir.
SOSYOLOJİNİN VE İKTİSADIN DÖNÜŞÜMÜ
AK Parti hükümetleri yirmi yıl içerisinde sosyolojiyi dönüştürmüş, seçmen büyük oranda kentlere yerleşmiş kırsal nüfus azalmıştır. Bilgi toplumunun getirdiği erişim imkanları, okullaşma oranları, üniversite mezunlarının çok fazla olması, klâsik üretim biçimlerinin değişmesi yeni bir toplum yapısı ortaya çıkarmış ve bu toplumun orijinal talepleri belirginleşmeye başlamıştır.
AK Parti siyaseti, 2002’de olduğu üzere ikinci yirmi yıl için de hiç bir önyargı ortaya koymadan, ülke için yirmi yıl evvel var olan taleplerin yüzde 95’inin karşılandığını düşünerek yeni sosyolojinin yeni taleplerini ele alıp, öncelik sırasına göre siyasi vaade dönüştürmelidir. Eğitim alanında mekansal muhtaçlıklar yerine eğitimin içeriği ve uluslararasılaşması, sıhhatte kalite ve sıhhat turizmi, üretimde Ar-Ge ve bilgi teknolojileri, ihracat, memleketler arası rekabet, savunma sanayii alanında başlayan ivmenin tıbbı ilaç ve medikal alanında genişlemesi ve (başlı başına bir başlık ayıracağım) dijital iktisat devrimi… Bu yazılanlar bir öngörüdür. Halkın kesinlikle daha farklı talepleri vardır ve siyaset bunu okur.
DEMOKRASİ HER VAKİT
Özgürlükler ve demokrasi konusunda geleceğe dönük argüman ortaya koyan hükümetler, bugüne kadar niye yapmadın, eleştirisiyle karşı karşıya kalıyorlar. Demokrasi ve insan hakları, insanlık geliştikçe olgunlaşan süreçlerdir. Batı, demokrasi tarihini kendi takdimlerinde, asırlar öncesine dayandırır, ancak İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında lakin Batılı devletler ve ABD’de sonlu kalmak kaydıyla bir demokratikleşme süreci yaşanmıştır. Bu süreç, 11 Eylül ataklarına kadar devam edebilmiştir. Demokrasinin gelişimi insanlığın gelişimi üzeredir. Bu sürecin son noktası yoktur. Özgürlükler konusunda Türkiye dünyaya öncülük edebilir. Zira Batı’yı sonlandıran tarihi problemler, Türkiye için geçerli değildir. Batı’yı sonlandıran problemli alanlar üç sembolik devirle ele alınabilir.
1) Eski Yunan: Sitenin ortasındakiler her türlü demokratik ve insani haklara sahipken, sitenin haricindekiler ise yarı insan yarı hayvan ve köle sayılıyordu. Bu iç ve dış sıkıntısı, Batı kültür tarihinin bütününde görülür.
2) Katolik Mezhebi ve Orta Çağ: Katolik mezhebi için kendi mezheplerinin haricinde bütün dinler, bütün mezhepler putperestliktir ve Museviler Hz. İsa’yı (as) öldüren insanlardır. Yabancı düşmanlığının, Yahudi-Müslüman düşmanlığının kökü bu inanca dayanır.
3) Sömürge Geçmişi: Batılı devletler, var olan sömürgelerinden vazgeçmedikleri üzere diktatörlerle iş birliği yapmak üzere bir zorunlulukları vardır.
Türkiye ise gelişmiş demokrasi ve insan hakları konusunda dünyaya örnek olabilir (bu biçimde bir önerme müstemleke ruhlu insanlara ne kadar absürt gelse de). Bu güruhta, kimse bilimsel keşif üzere soylu işleri kendi milletine yakıştırmaz. Bu tezin karşılığı vardır. Özgürlüklerin hissedilme katsayısı, İstanbul’da her daim Batı başkentlerine oranla daha yüksektir. bir daha Batı, insan hakları konusunda yeni bir başkalaşım yaşamaktadır. Dünyada sol hareketler, büyük argümanlarını kaybettikten daha sonra, marjinal gurupların özgürlük talepleri ile hudutlu kalırken, yabancı aykırılığı ve öteki dinlerden olanı dışlama, Batı’nın yeni sorunu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu bağlamda sivil toplum alanının bir daha güçlendirilmesi, çıkar guruplarının ideolojik taleplerden çok kendi gurupları ile ilgili alanlara ağırlaşmaları, medya tertibinin sağlıklı bir yere oturması, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) darbe süreci ile daralan toplumsal bağlantılarda yeni bir genişleme yaşaması, bu devrin temel karakteri olabilir.
Bir siyasi partinin geleceğini şekillendirme konusunda, olağan olarak geçmişte yaptıkları kıymetlidir. Ancak gelecek için ortaya koyacağı vizyon, yaptıklarından daha kıymetlidir. Eski periyot partilerinin ülke genelinde yatırımlar ve kalkınmadan bahsetmesi, siyasi vaatler açısından bir mana tabir ediyordu. Bugün Türkiye’nin altyapı meselelerinin, Batı Avrupa’nın en kurumsal ülkesi olan Almanya düzebir daha ulaşmasından daha sonra, emsal siyasi vaatler, siyasal karşılık bulamamakta, daha güzel bir demokrasi, daha âlâ bir iktisat, bilgi teknolojileri hususlarında devrimci bir yaklaşım daha büyük kıymet arz etmektedir.
DİJİTAL İHTİLAL İKTİSADI VE COĞRAFYANIN RAHMETİ
Her dönemin ihtilal sayılabilecek ekonomik modelleri vardır. Son periyotlarda İHA ve SİHA teknolojileri her tabanda konuşulmaktadır. Bu durum yeni bir teknolojik ve ekonomik dönüşümün habercisi olduğu içindir. Bugünden daha sonra hükümetin kendisini büyük yatırımlar üzerinde anlatma periyodu son demlerini yaşamaktadır.
Dijital çağ, baş döndürücü bir biçimde insanlığın gidişatına istikamet vermektedir. Türkiye’nin en büyük avantajı, bütün gelişmelere açık olan dinamik bir nüfus yapısına sahip olmasıdır. Mekansal olarak 200 üniversite ve sayısı binleri bulan teknoparklar ve AR-GE merkezleri ile birlikte sırf Türk gençleri için değil Ortadoğu, Afrika’nın tamamı, Türk Cumhuriyetleri ve Balkanlardaki yazılım, yapay zeka ve bilgi teknolojilerine yatkın bütün gençlerin modülü olduğu bir dijital ihtilal modellemesi, büyük Türkiye’nin yeni vizyonu olabilir. Bir milyon yazılımcı yetiştirme tezi, Türkiye için en çılgın projedir.
Kuantum temelli bilgisayar, yüksel matematik, astrofizik, ileri tıp teknolojileri, uzay bilimleri alanlarında, Anadolu’nun bütün coğrafyaya teknoloji üreten ve bu üretimi dünyaya arz eden bir merkeze dönüşmesi, lakin Türkiye ölçeğinde bir ülke için dönüşüm addedilir. Bu alt başlık ayrıntılandırmaya açıktır.
ÇOK İSTİKAMETLİ ÇOK TARAFLI DIŞ SİYASET
Bir yüzyıl toprak kaybetmiş, bir yüzyıl boyunca savunma sınırını muhafazaya çalışan Türkiye’nin yeni bir periyoda geçme zaruriliği vardır. Bu yeni periyot diplomasisi bir istikametiyle İngiliz diplomasisi üzere görünmez olmalıdır. İki yüz yıllık sıkışmışlıktan dolayı birçok vakit devletler ortası ilişiklilerde “Türk’ün Türk’ten diğer dostu yoktur” kabilinden bütüncül sonuçlar doğuran yaklaşımlar geride kalmıştır. Bugün bir bölgesel güç haline gelen Türkiye, başta yumuşak gücün senkronizasyonu olmak üzere, birfazlaca alanda yeni vizyona göre insan kaynağı ve faal bir niyet zenginliği ortaya koymalıdır. Başta YÖK yapısı ve birtakım devlet kurumları ve kimi akademik yaklaşımlar, Soğuk Savaş kalıplarının dışına çıkamamıştır. Dünya coğrafyasının ve dünya devletlerinin en az yarısı ile mecburî olarak diplomasi masasında olan Türkiye’nin birfazlaca kurumunu ülke gücüne muvafık hale getirmelidir. Çok istikametli epey taraflı dış siyaset yapan ve bir bölge gücü olan Türkiye kendini bu iklime daha hazır hale getirmelidir.
Anadolu mihver teorisinin kalbinde olan jeopolitik pozisyonu niçiniyle komşularından rastgele birisiyle attığı bir adım onlarca artçı şok oluşturmaktadır. Güvenlik, ticaret, teknoloji transferi, iş birlikleri, karşılıklı çıkarlar, göçler devletleri birleşik kaplar haline getirmiştir.
Soğuk Savaş daha sonrası kendi konumunu güçlendiren ulus devletini kendi iç dinamikleri ile tahkim eden, Suriye iç savaşında karşı karşıya kaldığı meseleleri çabuk anlayan ve dünyada ittifak sistemlerinin ulus devletleri çıkmaza soktuğunu goren Türkiye, dünyada biroldukça devlete öncülük edecek biçimde bağımsız, epey taraflı, epeyce taraflı diplomasi kabiliyeti geliştirecek bölgesel güce dönüşmüş ve sert gücü ile bunu konsolide etmiştir. Artık sert gücü ile elde ettiği genişlemeyi daha kuvvetli demokrasi, daha aktif diplomasi ve yeni iktisat ile sürdürebilir hale getirmelidir. Bir ülkenin kuvvetli olabilmesi için kuvvetli bir tarih ve kültür birikimi kuvvetli bir ordu ve kuvvetli bir iktisada muhtaçlığı vardır. kuvvetli bir ordusu ve kuvvetli bir geleneği olan Türkiye, yeni ekonomik yaklaşımlarda üçlüyü tamamlayabilir.
SİYASET VE MİSYON
AK Parti siyasal ve kültürel bir misyona sahip olmakla birlikte bir kitle partisi olarak bugüne kadar daha epey yatırımlar, ıslahatlar, hizmetler ve başkan tesiri ile oy alan bir parti pozisyonunda idi. Bugün ise siyasi rekabet güç kazanmış sırf hizmet anlatımıyla siyaset tabanında tutunmak güç görünüyor. AK Parti misyonunu tarihten, dinden, vatanperverlikten, Anadolu uygarlığından, İslam medeniyetinden ve Cumhuriyet siyaset kodlarından alan bir partidir. Bir istikametiyle kitle partisi olarak misyon üstlenmek AK Parti için daraltıcı olmaz. Türk seçmeninin yüzde 70’i bir kere olsun AK Parti’ye oy vermiştir. Onun misyon öncelemesi en azından bu kitleyi kuşatacak seviyede olmalıdır. Üyeden genel merkeze kadar bir misyon kuşanmaya muhtaçlık vardır. Ve inanan insan hem partisini savunur birebir vakitte sorun gördüğü alanları düzeltmeye çalışır.
AK Parti’yi şekillendiren gelenek, tarihten bugüne reformcu olmuştur ancak devleti ıslah ederken sistemi örselememiştir. Her ne kadar Recep Tayyip Erdoğan devrimci bir önder olsa da bu devrimcilik daha epeyce yasaklara karşı duruş ve yeni ıslahatlarla ilgili olmuştur. İkinci yirmi yıla adım atarken partide ve hükümette değerli fikri kurumsal ve insan ögesi üzerinde bir ıslahat yapma ameliyesini öncelemelidir. Yeni yirmi yılın ince siyaseti hissedilir seviyede olmalıdır.
Sonuç olarak; bir ülkede değişim ve dönüşüm daha fazlaca muhalefetten beklenir. Halihazırdaki muhalefet partileri bu misyonu üstlenecek müktesebata sahip olmadıkları için, ikinci yirmi yıla bir daha yapılanma ve ıslahat niyeti ile girmek sorumluluğu AK Parti’ye düşmektedir. Çinli siyaset bilgesinin tabir ettiği üzere “Duruma bak, rakibe bak, kendine bak”.
”Türkiye’de sol, genel olarak Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) çatısı içerisinde, kuruluşundan beri varlığını sürdürmektedir. Sağ ya da muhafazakar partiler içerisinde değerlendirilebilecek partiler ise (Demokrat Parti, Adalet Partisi, Anavatan Partisi) önderlerinden daha sonra siyasal ömürlerini tamamlamışlardır. Kuruluşundan 20 yıl geçtikten daha sonra Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) geleceği için ne söylenebilir? Yazgısı evvelki sağ ya da muhafazakar partilere mi benzeyecektir. AK Parti üzerine baş yoran kimi siyaset bilimciler, AK Parti’yi kimi partilerle özdeşleştirip, partinin mukadderatını de misal biçimde tanımlama uğraşı içerisindedirler. Bu ülkenin tarihini, sosyolojisini okuma konusunda sıkıntılı olan bakış açısı, AK Parti siyasetinin geleceğini okuyamaz.
Osmanlı’nın son devrini, İkinci Meşruiyet siyasetini, “İttihad-ı İslam” ve Osmanlı’nın ayakta kalma eforlarını, Abdülhamit İslamcılığını, ilmiye sınıfının devletten tardedilmesini, tek parti devrinde yaşanan sıkışmışlığı, Adalet Partisi ile milletin siyaset yolu ile geleceğe olan umudunu bir daha kurmasını, yetmişlerin Ulusal Selamet ve doksanların Refah Partisi’ni, Soğuk Savaş daha sonrası dünyanın geçirdiği başkalaşımı okumadan ve AK Parti’ye liderlik eden Recep Tayyip Erdoğan’ı ön şartsız tahlil etmeden, Türk siyaseti ve AK Parti’nin geleceği hakkında öngörü ortaya koymak zordur.
Siyasi ömrü yirmi yıla yaklaşan ve bugüne kadar hür seçimlerle iş başına gelen partiler içinde en uzun mühlet iktidarda kalarak “Hakim Parti” unvanını kazanan AK Parti’nin siyasi ömrü Cumhuriyet Halk Partisi kadar uzun ömürlü olabilir mi, sorusunun sorulma vakti gelmiştir. AK Parti iktidara geldiğinde ülkede fetret zamanı psikolojisi hakimdi. 28 Şubat süreci siyasetin tabiatını bozmuş, ekonomik sistem çökmüş, siyasette ümitsizlik hakimdi. Bunun yanı sıra saygın bir devlet tertibi kurulamamış, devlet-millet içinde bağ kopmuş ve yatırımlar ile hizmetler konusunda büyük açıklar oluşmuştu. AK Parti iktidar süreci, alışılmış hükümet süreçlerinden farklı olarak, bir araştırmacı titizliği ile ülke sorunlarını tasnif etti, kuvvetli takımları ile adım adım kangren olmuş sorunları çözdükçe, oy takviyesini artırmaya devam etti.
AK Parti’yi oluşturan omurga, sağcı partilerden bütünüyle farklıdır. Türkiye sosyolojisinde kıymetli bir yer tutan Refah Partisi külçeşidinin inşacı ve örgütlü yapısı, partinin omurgasını oluşturmaktadır. Kalkınmacı sağcılar ve vatanperver milliyetçiler, klasik tarikatlar, Soğuk Savaş cemaatleri, geniş halk kitleleri bu çatının altında temsil edilmektedir. Bu yelpazenin bütününün siyaseti, sokaktan memleketler arası bağlantılara kadar bütün bilgileri ile bilen bir önder tarafınca deruhte edilmesi de tamamlayıcı bir güçtür.
AK Parti’nin saat üzere çalıştığı yıllar, Sayın Cumhurbaşkanı’nın başbakan olduğu yıllardı. Sokakta konuşulan en küçük bir talebin dahi hissedilerek idareye yansıması, dünyada eşi görülmemiş seviyede direkt demokrasi örneği idi. Durduk yerde bir parti yüzde 50 oy tabanını sabit kadem yapamazdı. Başkanın Cumhurbaşkanı olması ve partiyle bağlantısının kopması, partinin hayatış olduğu zorluklar ve 15 Temmuz darbe teşebbüsünün yaşattığı travmalar, AK Parti’yi birfazlaca alanda çıkmaza sokmuştu. İkinci yirmi yılında aranması gereken tahlil partinin kendi kültürü içerisinde mevcuttur. Bir siyasi parti içerisinde kör noktaların oluşması ve kimi gurupların kendi önceliğini millet çıkarına yeğlemesi, bu halin içselleştirilmesi, partiler için problemli alanlardır. Siyasetnamelerde, örgütlü yapılar ve devlet aygıtı, insan bedenine benzetilir, kanın en kılcal damarlara kadar gitmesi ve sağlıklı bir biçimde geri gelmesi işleyen bir örgüt sistemi ile özdeşleştirilir. Siyaset geleneğimizde ikinci hükümet periyoduna varmadan birfazlaca siyasi parti çözülmüş ve halk takviyesini kaybetmiştir. AK Parti klâsik partilerden farklı olarak önder tesiri ile toplumun değişim talebini ve siyasi takımları çoğunlukla değiştirerek partiyi ve toplumsal talebi canlı tutmayı başarmıştır. İkinci yirmi yılda daha esaslı yaklaşımlara muhtaçlık vardır.
Bugünkü siyasal ortama baktığımızda kimi karar cümleleri ile durumu tanımlayabiliriz.
-Toplum çabucak hemen AK Parti haricinde bir partiyi hükümet etmeye ehil görmemekte, takviyesini yüzde 40 civarında partinin gerisinde tutmaktadır.
-Muhalefetin birinci büyük partisi sosyolojik bir sıkışmışlık yaşamaktadır ve bunu aşmak için bütün gayretleri yetersiz kalmaktadır.
-Cumhurbaşkanlığı için Millet İttifakı’nın bilinmeyenleri oldukcatur, bu denli bilinmeyen halk nezdinde tedirginlik oluşturmaktadır.
-HDP’nin siyasete dair rotasını belirlememesi, Türk siyaseti üzerinde olduğu kadar Millet İttifakı için de bir baskı ögesi olmaktadır.
-Türk toplumu Recep Tayyip Erdoğan’ı sevmekte ve buna karşılık AK Parti’nin uygun şeyler yapmasını istemektedir.
SOSYOLOJİNİN VE İKTİSADIN DÖNÜŞÜMÜ
AK Parti hükümetleri yirmi yıl içerisinde sosyolojiyi dönüştürmüş, seçmen büyük oranda kentlere yerleşmiş kırsal nüfus azalmıştır. Bilgi toplumunun getirdiği erişim imkanları, okullaşma oranları, üniversite mezunlarının çok fazla olması, klâsik üretim biçimlerinin değişmesi yeni bir toplum yapısı ortaya çıkarmış ve bu toplumun orijinal talepleri belirginleşmeye başlamıştır.
AK Parti siyaseti, 2002’de olduğu üzere ikinci yirmi yıl için de hiç bir önyargı ortaya koymadan, ülke için yirmi yıl evvel var olan taleplerin yüzde 95’inin karşılandığını düşünerek yeni sosyolojinin yeni taleplerini ele alıp, öncelik sırasına göre siyasi vaade dönüştürmelidir. Eğitim alanında mekansal muhtaçlıklar yerine eğitimin içeriği ve uluslararasılaşması, sıhhatte kalite ve sıhhat turizmi, üretimde Ar-Ge ve bilgi teknolojileri, ihracat, memleketler arası rekabet, savunma sanayii alanında başlayan ivmenin tıbbı ilaç ve medikal alanında genişlemesi ve (başlı başına bir başlık ayıracağım) dijital iktisat devrimi… Bu yazılanlar bir öngörüdür. Halkın kesinlikle daha farklı talepleri vardır ve siyaset bunu okur.
DEMOKRASİ HER VAKİT
Özgürlükler ve demokrasi konusunda geleceğe dönük argüman ortaya koyan hükümetler, bugüne kadar niye yapmadın, eleştirisiyle karşı karşıya kalıyorlar. Demokrasi ve insan hakları, insanlık geliştikçe olgunlaşan süreçlerdir. Batı, demokrasi tarihini kendi takdimlerinde, asırlar öncesine dayandırır, ancak İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında lakin Batılı devletler ve ABD’de sonlu kalmak kaydıyla bir demokratikleşme süreci yaşanmıştır. Bu süreç, 11 Eylül ataklarına kadar devam edebilmiştir. Demokrasinin gelişimi insanlığın gelişimi üzeredir. Bu sürecin son noktası yoktur. Özgürlükler konusunda Türkiye dünyaya öncülük edebilir. Zira Batı’yı sonlandıran tarihi problemler, Türkiye için geçerli değildir. Batı’yı sonlandıran problemli alanlar üç sembolik devirle ele alınabilir.
1) Eski Yunan: Sitenin ortasındakiler her türlü demokratik ve insani haklara sahipken, sitenin haricindekiler ise yarı insan yarı hayvan ve köle sayılıyordu. Bu iç ve dış sıkıntısı, Batı kültür tarihinin bütününde görülür.
2) Katolik Mezhebi ve Orta Çağ: Katolik mezhebi için kendi mezheplerinin haricinde bütün dinler, bütün mezhepler putperestliktir ve Museviler Hz. İsa’yı (as) öldüren insanlardır. Yabancı düşmanlığının, Yahudi-Müslüman düşmanlığının kökü bu inanca dayanır.
3) Sömürge Geçmişi: Batılı devletler, var olan sömürgelerinden vazgeçmedikleri üzere diktatörlerle iş birliği yapmak üzere bir zorunlulukları vardır.
Türkiye ise gelişmiş demokrasi ve insan hakları konusunda dünyaya örnek olabilir (bu biçimde bir önerme müstemleke ruhlu insanlara ne kadar absürt gelse de). Bu güruhta, kimse bilimsel keşif üzere soylu işleri kendi milletine yakıştırmaz. Bu tezin karşılığı vardır. Özgürlüklerin hissedilme katsayısı, İstanbul’da her daim Batı başkentlerine oranla daha yüksektir. bir daha Batı, insan hakları konusunda yeni bir başkalaşım yaşamaktadır. Dünyada sol hareketler, büyük argümanlarını kaybettikten daha sonra, marjinal gurupların özgürlük talepleri ile hudutlu kalırken, yabancı aykırılığı ve öteki dinlerden olanı dışlama, Batı’nın yeni sorunu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu bağlamda sivil toplum alanının bir daha güçlendirilmesi, çıkar guruplarının ideolojik taleplerden çok kendi gurupları ile ilgili alanlara ağırlaşmaları, medya tertibinin sağlıklı bir yere oturması, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) darbe süreci ile daralan toplumsal bağlantılarda yeni bir genişleme yaşaması, bu devrin temel karakteri olabilir.
Bir siyasi partinin geleceğini şekillendirme konusunda, olağan olarak geçmişte yaptıkları kıymetlidir. Ancak gelecek için ortaya koyacağı vizyon, yaptıklarından daha kıymetlidir. Eski periyot partilerinin ülke genelinde yatırımlar ve kalkınmadan bahsetmesi, siyasi vaatler açısından bir mana tabir ediyordu. Bugün Türkiye’nin altyapı meselelerinin, Batı Avrupa’nın en kurumsal ülkesi olan Almanya düzebir daha ulaşmasından daha sonra, emsal siyasi vaatler, siyasal karşılık bulamamakta, daha güzel bir demokrasi, daha âlâ bir iktisat, bilgi teknolojileri hususlarında devrimci bir yaklaşım daha büyük kıymet arz etmektedir.
DİJİTAL İHTİLAL İKTİSADI VE COĞRAFYANIN RAHMETİ
Her dönemin ihtilal sayılabilecek ekonomik modelleri vardır. Son periyotlarda İHA ve SİHA teknolojileri her tabanda konuşulmaktadır. Bu durum yeni bir teknolojik ve ekonomik dönüşümün habercisi olduğu içindir. Bugünden daha sonra hükümetin kendisini büyük yatırımlar üzerinde anlatma periyodu son demlerini yaşamaktadır.
Dijital çağ, baş döndürücü bir biçimde insanlığın gidişatına istikamet vermektedir. Türkiye’nin en büyük avantajı, bütün gelişmelere açık olan dinamik bir nüfus yapısına sahip olmasıdır. Mekansal olarak 200 üniversite ve sayısı binleri bulan teknoparklar ve AR-GE merkezleri ile birlikte sırf Türk gençleri için değil Ortadoğu, Afrika’nın tamamı, Türk Cumhuriyetleri ve Balkanlardaki yazılım, yapay zeka ve bilgi teknolojilerine yatkın bütün gençlerin modülü olduğu bir dijital ihtilal modellemesi, büyük Türkiye’nin yeni vizyonu olabilir. Bir milyon yazılımcı yetiştirme tezi, Türkiye için en çılgın projedir.
Kuantum temelli bilgisayar, yüksel matematik, astrofizik, ileri tıp teknolojileri, uzay bilimleri alanlarında, Anadolu’nun bütün coğrafyaya teknoloji üreten ve bu üretimi dünyaya arz eden bir merkeze dönüşmesi, lakin Türkiye ölçeğinde bir ülke için dönüşüm addedilir. Bu alt başlık ayrıntılandırmaya açıktır.
ÇOK İSTİKAMETLİ ÇOK TARAFLI DIŞ SİYASET
Bir yüzyıl toprak kaybetmiş, bir yüzyıl boyunca savunma sınırını muhafazaya çalışan Türkiye’nin yeni bir periyoda geçme zaruriliği vardır. Bu yeni periyot diplomasisi bir istikametiyle İngiliz diplomasisi üzere görünmez olmalıdır. İki yüz yıllık sıkışmışlıktan dolayı birçok vakit devletler ortası ilişiklilerde “Türk’ün Türk’ten diğer dostu yoktur” kabilinden bütüncül sonuçlar doğuran yaklaşımlar geride kalmıştır. Bugün bir bölgesel güç haline gelen Türkiye, başta yumuşak gücün senkronizasyonu olmak üzere, birfazlaca alanda yeni vizyona göre insan kaynağı ve faal bir niyet zenginliği ortaya koymalıdır. Başta YÖK yapısı ve birtakım devlet kurumları ve kimi akademik yaklaşımlar, Soğuk Savaş kalıplarının dışına çıkamamıştır. Dünya coğrafyasının ve dünya devletlerinin en az yarısı ile mecburî olarak diplomasi masasında olan Türkiye’nin birfazlaca kurumunu ülke gücüne muvafık hale getirmelidir. Çok istikametli epey taraflı dış siyaset yapan ve bir bölge gücü olan Türkiye kendini bu iklime daha hazır hale getirmelidir.
Anadolu mihver teorisinin kalbinde olan jeopolitik pozisyonu niçiniyle komşularından rastgele birisiyle attığı bir adım onlarca artçı şok oluşturmaktadır. Güvenlik, ticaret, teknoloji transferi, iş birlikleri, karşılıklı çıkarlar, göçler devletleri birleşik kaplar haline getirmiştir.
Soğuk Savaş daha sonrası kendi konumunu güçlendiren ulus devletini kendi iç dinamikleri ile tahkim eden, Suriye iç savaşında karşı karşıya kaldığı meseleleri çabuk anlayan ve dünyada ittifak sistemlerinin ulus devletleri çıkmaza soktuğunu goren Türkiye, dünyada biroldukça devlete öncülük edecek biçimde bağımsız, epey taraflı, epeyce taraflı diplomasi kabiliyeti geliştirecek bölgesel güce dönüşmüş ve sert gücü ile bunu konsolide etmiştir. Artık sert gücü ile elde ettiği genişlemeyi daha kuvvetli demokrasi, daha aktif diplomasi ve yeni iktisat ile sürdürebilir hale getirmelidir. Bir ülkenin kuvvetli olabilmesi için kuvvetli bir tarih ve kültür birikimi kuvvetli bir ordu ve kuvvetli bir iktisada muhtaçlığı vardır. kuvvetli bir ordusu ve kuvvetli bir geleneği olan Türkiye, yeni ekonomik yaklaşımlarda üçlüyü tamamlayabilir.
SİYASET VE MİSYON
AK Parti siyasal ve kültürel bir misyona sahip olmakla birlikte bir kitle partisi olarak bugüne kadar daha epey yatırımlar, ıslahatlar, hizmetler ve başkan tesiri ile oy alan bir parti pozisyonunda idi. Bugün ise siyasi rekabet güç kazanmış sırf hizmet anlatımıyla siyaset tabanında tutunmak güç görünüyor. AK Parti misyonunu tarihten, dinden, vatanperverlikten, Anadolu uygarlığından, İslam medeniyetinden ve Cumhuriyet siyaset kodlarından alan bir partidir. Bir istikametiyle kitle partisi olarak misyon üstlenmek AK Parti için daraltıcı olmaz. Türk seçmeninin yüzde 70’i bir kere olsun AK Parti’ye oy vermiştir. Onun misyon öncelemesi en azından bu kitleyi kuşatacak seviyede olmalıdır. Üyeden genel merkeze kadar bir misyon kuşanmaya muhtaçlık vardır. Ve inanan insan hem partisini savunur birebir vakitte sorun gördüğü alanları düzeltmeye çalışır.
AK Parti’yi şekillendiren gelenek, tarihten bugüne reformcu olmuştur ancak devleti ıslah ederken sistemi örselememiştir. Her ne kadar Recep Tayyip Erdoğan devrimci bir önder olsa da bu devrimcilik daha epeyce yasaklara karşı duruş ve yeni ıslahatlarla ilgili olmuştur. İkinci yirmi yıla adım atarken partide ve hükümette değerli fikri kurumsal ve insan ögesi üzerinde bir ıslahat yapma ameliyesini öncelemelidir. Yeni yirmi yılın ince siyaseti hissedilir seviyede olmalıdır.
Sonuç olarak; bir ülkede değişim ve dönüşüm daha fazlaca muhalefetten beklenir. Halihazırdaki muhalefet partileri bu misyonu üstlenecek müktesebata sahip olmadıkları için, ikinci yirmi yıla bir daha yapılanma ve ıslahat niyeti ile girmek sorumluluğu AK Parti’ye düşmektedir. Çinli siyaset bilgesinin tabir ettiği üzere “Duruma bak, rakibe bak, kendine bak”.