Eski Genel Lider Yardımcısı uyardı: CHP 2023 seçimlerine katılamayabilir! Seçim kanunda değişiklik teklifi TBMM’de kabul edildi. Kanun teklifi ortasında CHP’yi zora sokacak bir düzenleme de var. Uyarıyı, partinin eski Genel Lider Yardımcısı Yılmaz Ateş yaptı. Buna bakılırsa; CHP seçime giremeyebilir.
Ülke TV Genel Yayın Direktörü ve Yeni Şafak Muharriri Hasan Öztürk, bugünkü yazısında CHP’nin en berbat senaryoda ne yapabileceğini yazdı. Öztürk’ün, “CHP seçime giremezse, CHP’liler hangi paydaşın listesinden aday olur” başlıklı yazısı şu biçimde:
AK Parti ve MHP’li milletvekillerin ortak imzasıyla hazırlanan Milletvekili Seçimi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Meclis Anayasa Komisyonu’nda kabul edildi.
Yüzde 10 barajını yüzde 7’ye indiren teklifte, ittifakları ilgilendiren hayli değerli bir detay da var. İttifakın aldığı oyun ülke barajını geçmesi artık tek başına ortakların milletvekili çıkartmasına yetmeyecek.
“ARTIK OY” KALKIYOR, HER PARTİ SEÇİM BÖLGESİNDE ALDIĞI OYA NAZARAN VEKİL ÇIKARACAK
Yani “artık oy” uygulaması sona eriyor. Buna bakılırsa, “Seçim etraflarında milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak ortasında yer alan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısına nazaran yapılacak.”
İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak ortasında elde ettiği oy sayısı temel alınarak genel D’Hondt* uygulamasıyla (nispi temsil) belirlenecek.
Düne kadar, oy oranı açısından küçük fakat, yüzde 50+1 kaidesi niçiniyle kendilerine “büyük” rolü biçen partiler yeni düzenleme ile vekillik konusunda badire yaşayacak.
28 Şubat İttifakı’nın küçük ortak ve paydaşları ittifakın iki büyük taşıyıcısı olan CHP ve Güzel Parti’yi nasıl ikna edecek merak ediyoruz. normal olarak, vekillik konusunda büyüklerin eli kuvvetliyken, cumhurbaşkanlığı seçiminde küçüklerin eli hala kuvvetli. Tahlil nasıl olacak 27 Mart’taki 6’lı masa toplantısını takip edip goreceğiz.
CHP’Yİ ZORA SOKACAK DÜZENLEME DE KOMİSYON’DAN GEÇTİ
Günlerdir tartışılan Seçim Kanunu’ndaki değişiklik taslağının bir kısmı hiç tartışılmadı.
O kısım motamot kuruldan da geçti. Taslaktaki düzenlemeye bakılırsa,
“Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu’nda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen mühletler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kez ihmal etmemiş olma şartıyla seçime katılma hakkını koruma edecek. Salt TBMM’de küme kurmuş olmak, seçime katılabilmenin kâfi kuralından biri olamayacak.”
İşte bu düzenlemeye birinci vurguyu yapanlardan birisi CHP eski Genel Lider Yardımcısı Yılmaz Ateş oldu.
Ateş, Aydınlık gazetesi Ankara Temsilcisi İsmet Özçelik’e konuştu. Özçelik, 17 Mart 2022 tarihli yazısında Yılmaz Ateş’in seçim konusunda da deneyimli olduğuna vurgu yaptıktan daha sonra yaptığı görüşmeyi şu biçimde özetledi:
“İttifaktaki küçük partiler biter. CHP de epey ziyan görür. Kılıçdaroğlu büyük kusurlar yaptı. Davutoğlu, Babacan, Karamollaoğlu, Uysal… Hepsini baş tacı etti. CHP tabanını küstürdü. Artık probleme girdi.”
Burası işin bir yanı. Ateş teklifteki asıl bombayı da şöyleki deklare etti:
“Teklifin 3. hususunda, ‘Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanununda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen müddetler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kezden fazla ihmal etmemiş olma şartıyla seçime katılma hakkını koruma eder’ deniyor.
Teklif bu türlü yasalaşırsa, CHP’nin seçime girip giremeyeceği tartışılır.
Diğer partiler kongresini yaparken, CHP idaresi bundan evvelki kongresini ertelemişti.
Bu yıl da vaktinde kongre yapmıyor. Evvelkine pandemiyi, bu sefer de seçimi münasebet gösterdi.
Teklife bu husus niçin kondu. Bir emeli olduğu fazlaca açık. YSK yapılacak bir müracaatta, CHP aleyhine karar verirse ne yapacak? Partiyi de ülkeyi de probleme sokuyorlar. Lakin CHP idaresi vahametin farkında bile değil.” (Aydınlık 17.03.2022)
MAKUS SENARYO GERÇEKLEŞİRSE, CHP’LİLER HANGİ PARTİNİN LİSTELERİNDEN ADAY GÖSTERİLİR?
Yılmaz Ateş’in vurguladığı değişiklik daha sonrasında YSK’ya yapılacak bir müracaat CHP’yi zora sokabilir. Yazgının cilvesine bakın ki, CHP’lilerin bir kısmı düne kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçime girip girmeyeceğini tartışıyordu. Bugünse CHP’nin seçimlere girip giremeyeceği tartışılıyor.
Makus senaryonun gerçekleşmesini hiç istemeyiz.
Fakat gerçekleşirse bu durumda aklımıza şu biçimde bir soru geliyor:
Sanki, CHP, kongrelerini tamamlamadığı için 2023 seçimlerine giremeyecek olursa, Sayın Kılıçdaroğlu da cumhurbaşkanı adayı olmaz ise bu biçimde kurmaylarıyla birlikte ittifakın büyük ortağı Yeterli Parti listelerinden mi yoksa küçük paydaşlarının listelerinden mi seçimlere girer?
Bu sorunun yanıtını verebilecek kim var?
*Nispi seçim sistemi ya da D’Hondt sistemi nedir
Pekala, Seçim Kanunu’ndaki değişiklik teklifinin komiteden geçmesinden daha sonra yeni düzenleme ile gündeme gen “D’Hondt sistemi” nedir, nasıl uygulanır? Sizin için internette kısa bir araştırma yaptım.
İşte bulduğum bilgiler:
“D’Hond sistemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D’Hondt tarafınca 1878’de tasarlanmış bağıntılı temsil sistemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana –1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi orta seçimi haricinde– bütün milletvekili genel ve orta seçimlerinde D’Hondt sistemi uygulanmıştır. Günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.
Arjantin, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Finlandiya, Galler, Hırvatistan, İskoçya, İsrail, İzlanda, Japonya, Kolombiya, Macaristan, Makedonya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Şili’de de uygulanmaktadır.
D’Hondt sistemi hesaplama örneği:
Bir seçim etrafında her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e… bölünür ve o seçim etrafının çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu sürece devam edilir. Elde edilen hisseler, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe yanlışsız sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya bakılırsa partilere tahsis edilir.”
KAYNAK: YENİ ŞAFAK
Ülke TV Genel Yayın Direktörü ve Yeni Şafak Muharriri Hasan Öztürk, bugünkü yazısında CHP’nin en berbat senaryoda ne yapabileceğini yazdı. Öztürk’ün, “CHP seçime giremezse, CHP’liler hangi paydaşın listesinden aday olur” başlıklı yazısı şu biçimde:
AK Parti ve MHP’li milletvekillerin ortak imzasıyla hazırlanan Milletvekili Seçimi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Meclis Anayasa Komisyonu’nda kabul edildi.
Yüzde 10 barajını yüzde 7’ye indiren teklifte, ittifakları ilgilendiren hayli değerli bir detay da var. İttifakın aldığı oyun ülke barajını geçmesi artık tek başına ortakların milletvekili çıkartmasına yetmeyecek.
“ARTIK OY” KALKIYOR, HER PARTİ SEÇİM BÖLGESİNDE ALDIĞI OYA NAZARAN VEKİL ÇIKARACAK
Yani “artık oy” uygulaması sona eriyor. Buna bakılırsa, “Seçim etraflarında milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak ortasında yer alan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısına nazaran yapılacak.”
İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak ortasında elde ettiği oy sayısı temel alınarak genel D’Hondt* uygulamasıyla (nispi temsil) belirlenecek.
Düne kadar, oy oranı açısından küçük fakat, yüzde 50+1 kaidesi niçiniyle kendilerine “büyük” rolü biçen partiler yeni düzenleme ile vekillik konusunda badire yaşayacak.
28 Şubat İttifakı’nın küçük ortak ve paydaşları ittifakın iki büyük taşıyıcısı olan CHP ve Güzel Parti’yi nasıl ikna edecek merak ediyoruz. normal olarak, vekillik konusunda büyüklerin eli kuvvetliyken, cumhurbaşkanlığı seçiminde küçüklerin eli hala kuvvetli. Tahlil nasıl olacak 27 Mart’taki 6’lı masa toplantısını takip edip goreceğiz.
CHP’Yİ ZORA SOKACAK DÜZENLEME DE KOMİSYON’DAN GEÇTİ
Günlerdir tartışılan Seçim Kanunu’ndaki değişiklik taslağının bir kısmı hiç tartışılmadı.
O kısım motamot kuruldan da geçti. Taslaktaki düzenlemeye bakılırsa,
“Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu’nda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen mühletler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kez ihmal etmemiş olma şartıyla seçime katılma hakkını koruma edecek. Salt TBMM’de küme kurmuş olmak, seçime katılabilmenin kâfi kuralından biri olamayacak.”
İşte bu düzenlemeye birinci vurguyu yapanlardan birisi CHP eski Genel Lider Yardımcısı Yılmaz Ateş oldu.
Ateş, Aydınlık gazetesi Ankara Temsilcisi İsmet Özçelik’e konuştu. Özçelik, 17 Mart 2022 tarihli yazısında Yılmaz Ateş’in seçim konusunda da deneyimli olduğuna vurgu yaptıktan daha sonra yaptığı görüşmeyi şu biçimde özetledi:
“İttifaktaki küçük partiler biter. CHP de epey ziyan görür. Kılıçdaroğlu büyük kusurlar yaptı. Davutoğlu, Babacan, Karamollaoğlu, Uysal… Hepsini baş tacı etti. CHP tabanını küstürdü. Artık probleme girdi.”
Burası işin bir yanı. Ateş teklifteki asıl bombayı da şöyleki deklare etti:
“Teklifin 3. hususunda, ‘Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanununda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen müddetler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kezden fazla ihmal etmemiş olma şartıyla seçime katılma hakkını koruma eder’ deniyor.
Teklif bu türlü yasalaşırsa, CHP’nin seçime girip giremeyeceği tartışılır.
Diğer partiler kongresini yaparken, CHP idaresi bundan evvelki kongresini ertelemişti.
Bu yıl da vaktinde kongre yapmıyor. Evvelkine pandemiyi, bu sefer de seçimi münasebet gösterdi.
Teklife bu husus niçin kondu. Bir emeli olduğu fazlaca açık. YSK yapılacak bir müracaatta, CHP aleyhine karar verirse ne yapacak? Partiyi de ülkeyi de probleme sokuyorlar. Lakin CHP idaresi vahametin farkında bile değil.” (Aydınlık 17.03.2022)
MAKUS SENARYO GERÇEKLEŞİRSE, CHP’LİLER HANGİ PARTİNİN LİSTELERİNDEN ADAY GÖSTERİLİR?
Yılmaz Ateş’in vurguladığı değişiklik daha sonrasında YSK’ya yapılacak bir müracaat CHP’yi zora sokabilir. Yazgının cilvesine bakın ki, CHP’lilerin bir kısmı düne kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçime girip girmeyeceğini tartışıyordu. Bugünse CHP’nin seçimlere girip giremeyeceği tartışılıyor.
Makus senaryonun gerçekleşmesini hiç istemeyiz.
Fakat gerçekleşirse bu durumda aklımıza şu biçimde bir soru geliyor:
Sanki, CHP, kongrelerini tamamlamadığı için 2023 seçimlerine giremeyecek olursa, Sayın Kılıçdaroğlu da cumhurbaşkanı adayı olmaz ise bu biçimde kurmaylarıyla birlikte ittifakın büyük ortağı Yeterli Parti listelerinden mi yoksa küçük paydaşlarının listelerinden mi seçimlere girer?
Bu sorunun yanıtını verebilecek kim var?
*Nispi seçim sistemi ya da D’Hondt sistemi nedir
Pekala, Seçim Kanunu’ndaki değişiklik teklifinin komiteden geçmesinden daha sonra yeni düzenleme ile gündeme gen “D’Hondt sistemi” nedir, nasıl uygulanır? Sizin için internette kısa bir araştırma yaptım.
İşte bulduğum bilgiler:
“D’Hond sistemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D’Hondt tarafınca 1878’de tasarlanmış bağıntılı temsil sistemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana –1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi orta seçimi haricinde– bütün milletvekili genel ve orta seçimlerinde D’Hondt sistemi uygulanmıştır. Günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.
Arjantin, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Finlandiya, Galler, Hırvatistan, İskoçya, İsrail, İzlanda, Japonya, Kolombiya, Macaristan, Makedonya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Şili’de de uygulanmaktadır.
D’Hondt sistemi hesaplama örneği:
Bir seçim etrafında her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e… bölünür ve o seçim etrafının çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu sürece devam edilir. Elde edilen hisseler, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe yanlışsız sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya bakılırsa partilere tahsis edilir.”
KAYNAK: YENİ ŞAFAK