ABD ile F-35 görüşmeleri: Roma tepesinden nasıl bir sonuç çıkacak?

CesHef

Global Mod
Global Mod
ABD ile F-35 görüşmeleri: Roma tepesinden nasıl bir sonuç çıkacak? Türkiye ile ABD içinde F-35 ve F-16 görüşmeleri devam ediyor. Kanal7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet, Yeni Şafak’taki köşe yazısında sürecin nasıl devam edeceğini kıymetlendirdi. Acet’in, “ABD ile F-35 görüşmeleri: Roma tepesinden nasıl bir sonuç çıkacak?” başlıklı yazısı şu biçimde:

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ABD Lideri Joe Biden’la misyona başladığı Ocak 2021’den bu yana biri telefonla olmak üzere iki sefer görüştü.

14 Haziran’da Brüksel’de gerçekleşen yüz yüze toplantıdan, uzaklık kat etmenin kolay görünmediği kriz başlıkları yerine, işbirliği sağlanabilecek alanlara odaklanma biçiminde özetlenebilecek bir sonuç çıkmıştı.

O günkü kuralları prestijiyle Afganistan problemi, işbirliği yapılabilecek en elverişli başlık üzere görünüyordu.

Türkiye, Kâbil Havalimanı’nın denetimini elinde tutarak, yabancı, büyük ölçüde de Batılı ülkelerin başkentteki temsilciliklerinin açık kalmasını sağlamış olacaktı.

Lakin her insanın bildiği üzere Afganistan’da işler istenildiği üzere gitmedi.

Taliban, ABD eliyle oluşturulan ve ‘kâğıttan kaplan’ olduğu birden dağılıverince anlaşılan Afganistan ordusunun çekilmesiyle Kâbil’i fazlaca süratli bir biçimde denetimi altına alınca, Türkiye’nin Hamid Karzai Havalimanını denetim etmesi projesi de kadük kaldı.

ötürüsıyla Afganistan özelinde iki ülke içinde konuşulup, işbirliği yapılabilecek pek bir şey de kalmamış oldu.

ROMA DORUĞUNUN ODAĞINDA HANGİ BAŞLIKLAR OLACAK?

Erdoğan ve Biden, ay sonunda Roma’da yapılacak G-20 doruğunda ikinci yüz yüze görüşme için bir ortaya gelecekler.

Tepe öncesi yapılan açıklamalara ve bir grup gelişmelere bakılacak olursa, bu kere iki başkanın görüşmesinin odak noktasında F-35 sıkıntısıyla ilgili tahlil arayışları olacak.

Erdoğan, Afrika cinsinin sonunda uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, “1,4 milyar dolarımızı o denli yahut bu biçimde alacağız. Türkiye’nin haklarını yedirmeyiz” dedikten daha sonra, bir tahlil formülü için kredi açıp, “Şimdi Savunma Bakanlarımız görüşecek. Uzaklık alacağız diye inanıyorum. Roma’da G-20’de Biden ile konuşacağız. ‘Ne yapıyoruz, ne oluyor’ diye soracağız” tabirlerini kullandı.

Amerikan tarafının da F-35 krizine bir tahlil bulunabilmesi için Türk makamlarıyla istişare halinde olduklarına dair bir beyanatının olduğunu biliyoruz.

Erdoğan’ın işaret ettiği savunma bakanları içindeki görüşme evvelki gün Brüksel’de gerçekleşti.

Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile bir ortaya geldi.

Basına yansıyan haberlere göre bu toplantıda, bu ay sonunda Roma’da yapılacak G-20 Önderler Doruğu öncesinde olumlu gündem oluşturulması için detaylı bir görüşme yapılmasının gerekliliği ele alındı.

Bu sözlerden ne anlıyoruz?

Demek ki, Roma’daki buluşma öncesi ‘olumlu bir gündem oluşturulması’ için o tarihe kadar ‘istişareler’ devam edecek.

F-35’LERİN PARASINA KARŞILIK F-16 ALIMI GERÇEKLEŞİR Mİ?

Başka yandan tıpkı sıkıntıyla ilgili olarak dışişleri bakanlıkları içinde da bir temasın olduğunu, Bakanlık Sözcüsü Tanju Bilgiç’in açıklamaları ile öğrenmiş olduk.

Bilgiç’in basın bilgilendirme toplantısında söylemiş olduklerine bakılırsa, masada üç seçenek var:

“Ya bu programa geri döneceğiz, ya bize vadedilen uçakları alacağız, ya da paramızı iade edecekler.”

Bu kelamlardan de anlaşıldığı üzere, F-35 için Türkiye’nin ödediği 1,4 milyar dolarlık paranın F-16 modernizasyonu için kullanılması bir seçenek olarak masada duruyor.

Lakin, işin bu kısmıyla ilgili de başlarda birtakım soru işaretleri var.

Türkiye’nin F-35’ler için ödediği paranın yaklaşık yarısı, program paydaşlığı için ödenmiş olan meblağdan oluşuyor ve iadesi kolay görünmüyor.

Ayrıyeten konuşulan problemin mali bedelinin 7 milyar dolara yakın olduğu düşünülürse, bu iş ne kadar kârlı diye ayrıyeten düşünmek gerekir

Hepsini geçtik, Amerikan idaresi Türkiye’nin F-16 talebini kabul etse bile, iş Kongre’de bitiyor.

Ve Kongre’nin bu alıma müsaade verip vermeyeceği büyük bir soru işareti.

Başka yandan ortada bu biçimde soru işaretleri var diye, Türkiye sıkıştı, çaresiz kaldı biçimindeki argümanların bir karşılığının olmadığını da vurgulayalım.

Türkiye F-35 programından çıkarılırsa ne olur sorusunun ‘oldukça da korkutucu’ cevaplarının olmadığını, daha evvel ‘verilmiş’ yanıtlar üzerinden biliyoruz.

Bu programdan çıkarılmanın kamçılayıcı bir etkisinin olacağı, kısa vadede kimi handikaplar ortaya çıksa bile orta ve uzun vadede Türkiye’nin çıkarlı çıkacağı manasına gelen karşılıklar bunlar.

Ayrıyeten Türkiye, insansız hava araçları bahsinde kendi etkileyici kıssasını yazmaya devam ediyor.

2023’e kadar, Jet motorlu insansız savaş uçağı havalanmış olacak. Geliştikçe, kabiliyetleri arttıkça bu uçağın beşerli savaş uçaklarının performansını yakalayabileceği fikri yabana atılamaz.

Ayrıyeten, Ulusal Muharip Uçağının hangardan çıkması hedefleniyor.

Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması olağan olarak sıradan bir olay olarak görülmemeli.

Fakat bu bu biçimde diye ‘mecburiyet’ ve ‘mahkûmiyet’ algısı oluşturmak da haklı bir tavır olamaz.

Demek istediğim biraz da buydu ve dedim işte.

KAYNAK: YENİ ŞAFAK
 
Üst